Bị nhiệt kế chọc thủng ngón tay, bệnh nhân chủ quan mặc kệ cho đến khi ngón tay nhiễm độc thủy ngân, sưng nề.
Tin từ Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, Trung tâm vừa tiếp nhận 1 bệnh nhân bị nhiễm độc thủy ngân do vỡ nhiệt kế. Đáng nói, bệnh nhân không hề nghĩ rằng ḿnh bị nhiễm độc, chỉ khi ngón tay sưng lớn, đau nhức mới đi khám.
Bệnh nhân là L.T.H (Hải Pḥng), nhập viện trong t́nh trạng ngón tay áp xe, sưng mủ. Bệnh nhân cho biết, trong quá tŕnh chuẩn bị đo nhiệt độ cho con bị sốt cao, chị đă vẩy nhiệt kế để cột thủy ngân trở về mức b́nh thường, tuy nhiên, đầu chứa thủy ngân của nhiệt kế đă không may chọc mạnh vào ngón trỏ bàn tay trái, dẫn tới đầu nhiệt kế vỡ đồng thời cắm vào ngón tay.
Vết thương ngón tay do nhiệt kế chọc vào, vết thương nhỏ nhưng lại nguy hiểm. Ảnh BVCC
Chị H đă không ngờ thuỷ ngân từ nhiệt kế đă bị “kẹt lại” trong phần mềm ngón tay và có nguy cơ hấp thu vào máu và sâu trong cơ thể, v́ vậy, chị không đi bệnh viện kiểm tra.
Sau đó 3 ngày, ngón tay bị nhiệt kế chọc vào sưng mủ áp se, chị H mới đi khám. Các bác sĩ bệnh viện địa phương sau khi khai thác nguyên nhân tai nạn đă tư vấn chị lên Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai để được thăm khám kỹ.
Tại Trung tâm Chống độc, bệnh nhân đă được khám, làm các xét nghiệm, chụp Xquang cho thấy thủy ngân đang tập trung ở trong tổ chức phần mềm dưới da của ngón tay trỏ bên trái và chưa gây nhiễm độc toàn thân.
Tuy nhiên, nếu để thủy ngân ở đó th́ sẽ khuếch tán và hấp thu dần vào máu, gây nhiễm độc và tổn thương các cơ quan, đồng thời việc chữa trị bằng thuốc thải độc sẽ rất mất thời gian và phức tạp. Do đó, đơn vị đă hội chẩn và phối hợp cùng các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật tạo h́nh thẩm mỹ để mổ khẩn cấp cho bệnh nhân L.T.H để loại bỏ phần thủy ngân này.
Theo TS, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, trường hợp bệnh nhân bị nhiễm độc thuỷ ngân từ nhiệt kế do chọc vào tay rất hi hữu. Thủy ngân là kim loại nặng có độc tính cao, rất nguy hiểm cho cả người bệnh và cả đội ngũ y bác sĩ phẫu thuật.
“Với người bệnh, nếu không lấy hết ra khỏi người thủy ngân c̣n đó sẽ gây ngộ độc dai dẳng và chữa trị rất khó khăn. C̣n với ê kíp bác sĩ, nguy cơ bị nhiễm độc thủy ngân cũng rất cao khi vị trí thủy ngân được làm nóng lên do chiếu đèn, đặc biệt khi dùng dao điện, khi đó thuỷ ngân từ dạng kim loại lỏng sẽ bay hơi và kíp mổ có thể hít phải và bị nhiễm độc”, TS Nguyên nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Nguyên, ca bệnh này tuy có vết thương nhỏ nhưng lại rất khó xử lư, do thuỷ ngân nhỏ, tản mát dưới da ngón tay.
Khi xử lư các bác sĩ phải rất tỉ mỉ. Quá tŕnh làm cũng đ̣i hỏi vừa đảm bảo xử lư dứt điểm, gắp được hết thuỷ ngân trong ngón tay bệnh nhân, vừa giữ an toàn cho toàn ê-kíp. Bệnh nhân vào muộn hơn chút nữa, nguy cơ hoại tử chi phải cắt bỏ là rất cao.
Hiện bệnh nhân L.T.H đă ổn định, thủy ngân đă được gắp hết hoàn toàn khỏi ngón tay. Dự kiến bệnh nhân sẽ sớm được ra viện trong thời gian tới.
Phim chụp ngón tay bệnh nhân chứa thuỷ ngân bị nhiễm độc từ nhiệt kế. Ảnh BSCC
Cẩn thận với nguy cơ nhiễm độc thủy ngân
TS Nguyên cho biết, thủy ngân là một trong những kim loại nặng độc đầu bảng. Trong cuộc sống hiện nay, thủy ngân có trong nhiệt kế, trong thuốc y học cổ truyền (ở dạng quặng là thần sa, chu sa), được đưa một cách trái phép vào nhiều loại kem tẩy nám, kem làm trắng da,…
Thủy ngân vào cơ thể rất dễ dàng qua đường tiêu hóa, qua da và đường hô hấp (trừ loại thủy ngân kim loại từ nhiệt kế về cơ bản không hấp thu). Khi đă vào cơ thể rồi th́ mất nhiều tháng, thậm chí có một số dạng thủy ngân ở năo mất nhiều năm đến nhiều thập kỷ mới đào thải hết.
Thủy ngân khi vào trong cơ thể tùy theo dạng thủy ngân và đường tiếp xúc sẽ gây độc, tổn thương nhiều cơ quan khác nhau như năo (tổn thương năo, nhiều rối loạn về tâm thần như mất ngủ, rối loạn cảm xúc, kích thích, khó chịu, rối loạn ư thức), về thần kinh bị run, mất điều ḥa phối hợp động tác, rối loạn cảm giác, yếu cơ, thu hẹp thị trường (giảm khả năng nh́n), mất phân biệt màu sắc, sợ ánh sáng. Tổn thương thận, suy thận, viêm lợi, viêm miệng,…
"Ở Việt Nam, việc sử dụng nhiệt kế thủy ngân rất phổ biến ở hầu hết mọi gia đ́nh và các cơ sở y tế từ pḥng khám đến các bệnh viện. Thực tế cho thấy, nhiệt kế thủy ngân thường xuyên bị vỡ, do đó phát tán lượng lớn thủy ngân ra môi trường.
Thủy ngân trong nguyên liệu và thuốc thành phẩm các thuốc y học cổ truyền cũng rất nhiều, chắc chắn gây nhiễm độc cho nhiều người sử dụng, đồng thời thủy ngân nguyên liệu thậm chí bán ở các con phố ở các thành phố lớn.
Dù là nguyên liệu thuốc y học cổ truyền th́ vẫn là chất độc với môi trường mà về nguyên tắc và thực tế ở các nước phát triển con người phải tránh xa. Đây là các thực tế vô cùng bất cập mà chúng ta rất cần giải quyết để tránh gây ô nhiễm môi trường sống và nhiễm độc cho con người, đặc biệt là các thế hệ con cháu mai sau", TS Nguyên phân tích.
Cách sơ cứu nhiễm độc thủy ngân
TS Nguyên chia sẻ, trong các tai nạn vỡ nhiệt kế thủy ngân, điều quan trọng nhất là tuyệt đối không được làm nóng chỗ thủy ngân, v́ làm nóng sẽ khiến thủy ngân bốc hơi và con người sẽ hít phải, dẫn tới nhiễm độc.
Do đó, khi nhiệt kế chứa thủy ngân bị vỡ, người dân tuyệt đối không được dùng máy hút bụi để hút thủy ngân v́ khi đó thủy ngân bị làm nóng, bay hơi rất dễ gây nhiễm độc. Thay vào đó hăy gạt hoặc quét nhẹ, thu gom loại bỏ hết các hạt thủy ngân.
C̣n nếu không may nuốt phải thủy ngân từ nhiệt kế th́ cũng không quá lo lắng v́ đây là trường hợp thủy ngân nguyên tố (không hấp thu qua đường tiêu hóa).
Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ cho chụp X.quang ngực và bụng đề phát hiện thủy ngân rất dễ dàng, nếu có th́ sẽ dùng thuốc nhuận tràng để đào thải thủy ngân ra ngoài cơ thể qua đường tiêu hóa.
"Với người dân, nên tiến tới ưu tiên dùng nhiệt kế khác thay cho loại nhiệt kế thủy ngân, tránh xa các thuốc y học cổ truyền có chứa thành phần thủy ngân.
Với cơ quan quản lư th́ cần nhanh chóng loại bỏ các vị thuốc là các kim loại nặng như ch́, thủy ngân, asen ra khỏi danh mục các vị thuốc y học cổ truyền, ngừng sản xuất lưu hành nhiệt kế và các dụng cụ đo lường có chứa thủy ngân và thay thế bằng các vật liệu an toàn", TS Nguyên khuyến cáo.
VietBF@ sưu tập