Ngọc Huyền: sân khấu đèn mầu và sân khấu đời thường
Nói chuyện với Ngọc Huyền, người ta dễ dàng nhận thấy nơi cô là một phụ nữ khéo léo, lanh lợi và bén nhậy trong cách hành xử. Và nhất là cô c̣n có một trí nhớ rất tốt, khi đề cập về những hoạt động của ḿnh một cách mạch lạc và chi tiết. Đặc biệt hơn cả là tâm hồn đam mê nghệ thuật nơi cô, như Ngọc Huyền đă nói là "Trời sinh ra để hát". Cô muốn nói về hát cải lương và sau đó là tân nhạc. Cả hai bộ môn đó "giao duyên" với nhau thành thể loại "tân cổ giao duyên" mà cô đang nắm giữ một chỗ đứng cao trong sinh hoạt nghệ thuật.
Riêng trong lănh vực cải lương mà cô tỏ ra sáng chói, nếu trước kia những Thanh Nga, Bạch Tuyết được xưng tụng là những "Cải Lương Chi Bảo", th́ đối với thế hệ sau sự xưng tụng này phải được dành cho Ngọc Huyền. Nếu không c̣n một danh xưng nào khác xứng đáng hơn cho người phụ nữ gốc miền Bắc này. Đây là một trường hợp rất hiếm hoi trong giới cải lương, khi đại đa số nghệ sĩ là người gốc miền Nam. Trước khi ra hải ngoại, tên tuổi Ngọc Huyền ở trong nước đă là một tên tuổi sáng chói. Bây giờ, thế đứng của cô lại càng ngày càng trở nên vững vàng hơn...
Ngọc Huyền sinh ngày 28 tháng 6 năm 1970 tại Sài G̣n với tên thật là Vũ Hà Ngọc Huyền. Song thân cô là người miền Bắc, di cư vào Nam năm 1954. Thân phụ cô, một kiến trúc sư gốc Hà Nội và thân mẫu cô sinh quán ở Hà Tây. Cả hai hiện sống ở Sài G̣n. Người anh duy nhất của cô con gái út trong gia đ́nh họ Vũ này hiện sinh sống tại Pháp.
Ngọc Huyền chính thức bước vào nghề rất sớm. Cô bước lên sân khấu từ khi mới 14 tuổi trong vở "Tấm Cám", do ảnh hưởng từ bố mẹ và người bác gái đều là những người yêu thích bộ môn cải lương từ thời kỳ tiếng tăm lừng lẫy của những danh tài cải lương Bắc Hà như Kim Chung, Bích Hợp, Huỳnh Thái, Ái Liên, vv... Những vở tuồng cải lương thu trong những băng cassettes thường được mở nghe trong gia đ́nh đă sớm thấm nhập vào đầu óc non nớt của Ngọc Huyền để cô thường cất tiếng hát theo những Thanh Nga hay Lệ Thủy trong các vở như Bông Hồng Cài Áo, Nửa Đời Hương Phấn hoặc Sở Vân, Xin Một Lần Yêu Nhau, vv...
Bổ sung cho năng khiếu của ḿnh, Ngọc Huyền c̣n chứng tỏ được đầu óc phân tách và tổng hợp nhậy bén của cô khi chú tâm theo dơi nhũng nét diễn xuất cũng như kỹ thuật của những diễn viên thuộc thế hệ trước, như cô nói: "Người cháu yêu thích từ cái ánh mắt như thu hồn một đứa trẻ là cô Thanh Nga. Lúc trẻ th́ ḿnh không biết phân tích về nghệ thuật đâu chú. Ḿnh chỉ cảm nhận về cái đẹp cái ánh mắt biểu lộ của người ta làm cho ḿnh yêu mến là ḿnh thương. Sau này ḿnh mới hiểu rằng là tại v́ cô Thanh Nga diễn quá giỏi, quá hay đi. C̣n nghệ sĩ ảnh hưởng cháu về bóng bẩy, về làn hơi mộc mạc chân t́nh là cô Lệ Thủy. Cổ ca rất là đơn phương, nhưng thực ra nó bóng trong đó, cái cách ca nó thoáng lắm. Rồi cái trầm tĩnh, cái điềm đạm th́ cháu thích cô Mỹ Châu".
Ngọc Huyền cho biết đặc biệt vở "Tiếng Trống Mê Linh" do Thanh Nga thủ vai chính đă gây nơi cô một ấn tượng sâu xa khi cô mới lên 6, lên 7. H́nh ảnh xinh đẹp mặn mà và làn hơi điêu luyện của nữ diễn viên cải lương được mọi người yêu mến này đă như một lời mời gọi Ngọc Huyền mạnh mẽ nhất để đến với lănh vực cải lương.
Niềm đam mê cải lương cứ lớn dần nơi Ngọc Huyền để vài năm sau cô thi vào trường đào tạo diễn viên Trần Hữu Trang năm 1982 mặc dù chưa đủ số tuổi ấn định là 14. Nhưng nhờ được các thầy cô yêu thương khi đặc biệt chú tâm đến năng khiếu của cô khi được tuyển chọn cùng vài chục người khác trên tổng số khoảng 5 ngàn người. Một điểm đặc biệt là người thầy đầu tiên dẫn dắt Ngọc Huyền vào lănh cải lương cũng chính là nhạc sĩ Út Trong, thầy dạy cũ của cố nghệ sĩ Thanh Nga. Ông cũng đă qua đời cách đây khá lâu.
Ngọc Huyền và Lệ Thủy
Ngoài ra, cô c̣n may mắn được rất nhiều thầy cô là những nghệ sĩ cải lương nổi danh tận t́nh chỉ dẫn. Đầu tiên phải kể đến những nữ nghệ sĩ kỳ cựu như Phùng Há và Kim Cúc. Bên cạnh đó, cô c̣n nhận được sự hướng dẫn của thầy Hoàng Ba về nhạc lư và diễn xuất. Thêm vào đó là một người thầy danh tiếng khác là Tấn Đạt.
Ngoài việc được trau dồi tài nghệ từ những nghệ sĩ bậc thầy kể trên, Ngọc Huyền c̣n may mắn được học hỏi kinh nghiệm của nhiều nghệ sĩ khác, đặc biệt là Kiều Minh Trang. Đó là người Ngọc Huyền cho biết là một nghệ sĩ lớp sau Thanh Nga, đă “học hết được những cái tinh tế của cô Thanh Nga rồi truyền dạy lại cho cháu. Người thầy đó dạy cho cháu căn bản rất là nhiều".
Riêng trong lănh vực cải lương hồ quảng, Ngọc Huyền nhận được sự hướng dẫn của nữ nghệ sĩ Bạch Mai, hiện là một nghệ sĩ nổi tiếng ở Việt Nam, đang thành công trong lănh vực sáng tác và cũng là người khuyến khích Ngọc Huyền rất nhiều trong lănh vực này.
Đă có năng khiếu, lại có ḷng đam mê, Ngọc Huyền c̣n là một người rất ham học hỏi để chú tâm vào việc nghiên cứu kỹ lưỡng về từng giọng ca, từng nét diễn xuất của những người đi trước để nhận biết được những nét hay của từng người, như "cô Bạch Tuyết th́ cô ấy có những cái sâu lắng. Về cách ca của cô th́ khi ca những chữ có dấu sắc rất là tuyệt vời. Nghệ sĩ Út Bạch Lan th́ có giọng ca với những dấu huyền cũng rất là tuyệt vời. Rồi nghệ sĩ Ngọc Giầu th́ có nét diễn rất là hiền từ nhưng rất sắc sảo trong từng câu nhấn. C̣n giọng ca, giọng ngân th́ ôi thật là tuyệt vời."...
Không những chỉ chú trọng đến những nữ diễn viên, với đầu óc ham thích học hỏi cùng với khả năng phân tích của ḿnh, Ngọc Huyền cũng rất chú tâm đến nghệ thuật diễn xuất của các nam diễn viên cải lương để học hỏi thêm kinh nghiệm. Về diễn, nghệ sĩ Thành Được là người cô cảm phục nhất. Về ca, cô rất ngưỡng mộ nghệ sĩ Út Hiền, Thanh Tuấn và Thanh Sang, vv... Đối với cô, mỗi người đều có một nét hay riêng biệt, để "trong một scene nào đó họ diễn những đoạn nào hay th́ ḿnh ráng học, học những cái ấn tượng đó để ḿnh áp dụng cho những vai diễn của ḿnh."
Đối với Ngọc Huyền, cải lương là một nghệ thuật rất hoàn chỉnh, qui tụ nhiều bộ môn nghệ thuật khác như ca, múa, diễn xuất, đối thoại nên có một chỗ đứng rất là vững chắc. Sau khi ra mắt lần đầu tiên trước khán giả tại rạp Thủ Đô vào năm 1984 với vở Tấm Cám, trong vai phụ là cô bạn tên Tính của Tấm. Một năm sau, khi được 15 tuổi, Ngọc Huyền đă được giao phó vai chính cũng trong vở cải lương này.
Từ đó đến nay, cô từng xuất hiện trong hàng trăm vở tuồng trên sân khấu cũng như trên video. Thật là một con số kỷ lục. Tuy vậy vẫn chưa đủ đáp ứng cho ḷng ưu ái của khán giả dành cho cô, đặc biệt trong những soạn phẩm mà nghệ thuật diễn xuất và tài ca hát của cô đă khiến người nghe mê mẩn như Nửa Đời Hương Phấn, Bông Hồng Cài Áo, Mạnh Lệ Quân Kỳ Nữ, Xử Án Phi Giao, vv... Đối với Ngọc Huyền, đó là những vở tuồng đă ăn sâu vào trong máu, trong tim. Nên dù sau 5, 10 năm có diễn lại, cô chỉ cần đọc thoáng qua kịch bản là có thể nhập vai một cách tài t́nh...
Ngoài khả năng ca diễn điêu luyện, Ngọc Huyền c̣n có khả năng sáng tác. Tuy nhiên không có thời gian nên cô chỉ hạn chế khả năng này vào việc lập đề cương cho những người khác viết. Ngoài ra là việc hoàn thành những tiểu phẩm cổ nhạc như Mẹ Chồng Của Tôi ( đă được tŕnh bầy trên video của trung tâm Asia), Công Cha Nghĩa Mẹ trong một chương tŕnh Đại Hội Thiền Ca Vô Vi, tổ chức tại Orange County cách đây không lâu. Cô cũng đang trong ṿng hoàn tất tiểu phẩm Công Cha Nghĩa Mẹ 2, sẽ được cô tŕnh bày tại Đại Hội Thiền Ca Vô Vi tổ chức tại Bangkok vào tháng 8 năm 2006 tới đây.
Ngọc Huyền cũng là tác giả của tiểu phẩm Hồng Cài Áo, đă được thu h́nh trong một chương tŕnh của Asia. Cô đă viết lại tiểu phẩm này cho thích hợp với lớp khán giả trẻ hiện nay. V́ theo cô “ngày xưa th́ chú Hoàng Khâm viết th́ nó không có dàn trải hết. Lớp trẻ bây giờ người ta đ̣i hỏi nó phải có đầu đuôi, có nguồn có gốc. Chứ tự nhiên mà có lư giải th́ mấy người trẻ bây giờ không thích".
Ngoài ra, Ngọc Huyền có khả năng "chỉnh lư kịch bản", tức là thêm bớt cho kịch bản bằng cách đưa vào những t́nh huống có tính cách "đời thường" tức gần gũi với đời sống hàng ngày hơn, cho thích hợp với giới trẻ. Hoặc cho phù hợp với chính ḿnh. Điều này cô đă thực hiện cho những kịch bản của những nghệ sĩ Bạch Mai và Viễn Hùng. Mặc dù "một vở tuồng như vậy có khi mấy cô chú viết ra th́ tương đối là khá hoàn chỉnh. Nhưng những t́nh huống ở ngoài đời th́ cháu được quyền chỉnh lư để đưa những t́nh huống mới vào cho phù hợp với tầng lớp khán giả trẻ hiện nay”.
Vấn đề theo thời của cải lương cũng rất được Ngọc Huyền quan tâm một cách thực tế khi bầy tỏ ư kiến của ḿnh. là "không phải giống như ngày xưa, ḿnh ngân nga hoặc kể lể dài ḍng nữa. Nó phải có action này nọ! Cải lương nó cũng phải đi theo thời một chút xíu."
Từ xưa, khi mới xuất hiện nghệ thuật cải lương, người ta chú trọng về ca nên diễn viên phải đặt nặng vấn đề ca lên trên hết trước khi chú trọng đến vấn đề diễn. Chẳng hạn như thời kỳ đờn ca tài tử, khởi đầu là ngồi để ca, sau mới đến đứng. Một thời gian sau được phối hợp giữa ca và diễn.
Và theo Ngọc Huyền th́ bây giờ c̣n cần phải đi theo nhịp của cuộc sống b́nh thường tức ngoài đời thường nữa. Tùy theo t́nh trạng và tâm trạng của nhân vật bằng cách đưa ra một thí dụ cụ thể: "như lúc nằm trên giường bịnh th́ diễn viên đó thều thào mà hát. Đáng lẽ như câu vọng cổ th́ người ta phải cất cao lên. Nhưng đàng này là một người bịnh th́ phải thều thào hát mới đúng với ở ngoài đời. Tất cả phải tùy theo tâm trạng, nhưng tốt nhất phải có cái nhịp sống đi theo".
Về t́nh trạng hiện nay của bộ môn nghệ thuật cải lương, Ngọc Huyền đưa ra những nhận xét đó là một bộ môn tổng hợp giữaq nghệ thuật ca, diễn vũ và thoại.
Ngọc Huyền cho biết khi mới vào nghề, cô thường phải bỏ ra từ 3 đến 6 tháng để tập một vở tuồng trước khi ra mắt khán giả. Nhưng thời gian diễn vở tuồng đó có khi kéo dài đến cả chục năm. C̣n bây giờ v́ thời gian không cho phép nên tập dượt chỉ từ 2 tuần tới 1 tháng. Vấn đề làm được hay không là do ḷng yêu nghề và sự quyết tâm. Như bản thân cô đă chỉ học trong một ngày vở tuồng "Bí Mật Thành Cổ Loa" để đóng thế cho nghệ sĩ Thanh Thế bị bệnh. Từ đó Ngọc Huyền rút tỉa được một số kinh nghiệm quí báu cho nghề nghiệp của ḿnh là ngoài năng khiếu, c̣n phải luôn học hỏi và rèn luyện thêm.
Đề cập đến những vai diễn của ḿnh, Ngọc Huyền nghĩ là không có vai nào gọi là thành công nhất đối với cô. Cô chỉ coi mỗi vai diễn như một nấc thang để tiến hơn nữa trên con đụng nghệ thuật. Tuy nhiên theo nhận xét của nhiều người th́ cô rất được mến mộ trong vai diễn của vở Xử Án Phi Giao.
Ngọc Huyền trong "Thần Nữ Dâng Ngũ Linh Kỳ"
Thật sự Ngọc Huyền thích hợp với nhiều vai diễn trên sân khấu. Từ đào lẳng đến đào thương. Từ đào độc đến đào vơ. Vai nào Ngọc Huyền cũng nhập một cách rất tài t́nh và dễ dàng...
Sau khi đă thành danh trong lănh vực cải lương từ khi c̣n rất trẻ, Ngọc Huyền dần dần c̣n hướng ḷng đam mê của ḿnh đến với lănh vực tân nhạc vào năm 1991. Đây là thời gian phong trào hát "tân cổ giao duyên" bắt đầu được khai thác trở lại với sự hưởng ứng nồng nhiệt của khán thính giả. Cũng trong thời gian này Ngọc Huyền được nhiều nhạc sĩ khám phá ra khả năng hát tân nhạc khá chuẩn của cô để khuyến khích cô đến với "tân cổ giao duyên" và sau đó là hoàn toàn tân nhạc.
Người thầy đầu tiên hướng có công hướng dẫn cho Ngọc Huyền trong lănh vực tân nhạc là nhạc sĩ Vy Nhật Tảo, tác giả ca khúc Chuyến Tầu Quê Hương là một trong những ca khúc viết riêng cho cô. Sau đó c̣n có nhạc sĩ Thanh Sơn, là người quen biết thân t́nh với mẹ chồng cô là nữ danh ca Thanh Tuyền, tác giả của những ca khúc nổi tiếng như Nỗi Buồn Hoa Phượng, Lưu Bút Ngày Xanh, Nhật Kư đời tôi, vv... Thanh Sơn cũng là người sáng tác một số ca khúc cho Ngọc Huyền tŕnh bầy rất thành công như Nhờ Cố Hương Về, Đồi Thông Hai Mộ 2. Ngoài ra, một số tác phẩm của các nhạc sĩ Tô Thanh Sơn và Ngọc Sơn cũng rất thích hợp với giọng ca ngọt ngào của cô.
Tại hải ngoại, ngay từ năm 93, một số nhạc phẩm tân cổ giao duyên của Ngọc Huyền như Chuyện T́nh Lan Và Điệp, Đồi Thông Hai Mộ, vv... đă được phổ biến và rất được hoan nghênh. Đặc biệt hơn cả là bài Đêm Tiễn Biệt.
Ngọc Huyền cho biết trước khi sang Mỹ sống sau khi chính thức trở thành con dâu của nữ ca sĩ Thanh Tuyền, cô thật sự không h́nh dung ra được thị trường ở hải ngoại như thế nào đối với lănh vực nghệ thuật nói chung. Hơn nữa cô từng biết nhiều nghệ sĩ như cô khi sang tới đây đă phải đổi nghề khác. Riêng cá nhân ḿnh, Ngọc Huyền vẫn gặt hái được nhiều thành công, ngay từ khi mới đặt chân đến Hoa Kỳ.
Được như vậy, Ngọc Huyền cho là ngoài phần may mắn, cô c̣n có được sự theo dơi của khán giả hải ngoại từ khi cô c̣n ở Việt Nam và cô có được được một nền tảng nhờ vào sự rèn luyện trước đo. Cô tâm sự” “Điều thứ nhất là khán giả hải ngoại không xa rời thị trường ca nhạc Việt Nam. Mới đầu cháu cứ nghĩ rằng sự đi hát của cháu sẽ ít đi khi sang tới bên này. Nhưng nhờ là ḿnh đă có được một cái chỗ đứng bên Việt Nam. Rồi khi qua đây, ḿnh cũng không dừng lại đó mà vẫn cố gắng. Chính như cháu phải cố gắng hát ca nhạc phải khá hơn, tốt hơn. Rồi bên cạnh đó cháu được cái may mắn là cháu được ở trong một gia đ́nh nghệ sĩ. Thật sự, cháu nghĩ may mắn cũng một phần. Nhưng nếu ḿnh không có nền tảng từ sự rèn luyện trước của ḿnh th́ cháu chắc cũng không có được như ngày hôm nay".
Trong một chuyến du lịch Ḥa Kỳ cùng với nam nghệ sĩ cải lương nổi tiếng Kim Tử Long vào tháng 3 năm 2002, Ngọc Huyền gặp người chồng tên Nhựt Đông của cô hiện nay ở Houston, khi anh được mời đến nhà nữ ca sĩ Thanh Tuyền chơi v́ hai gia đ́nh từng có những quen biết trước kia...
Khi mới quen, chồng cô - con trai Thanh Tuyền, một thiếu tá trong quân đội Hoa Kỳ - vẫn không biết Ngọc Huyền là một nghệ sĩ cải lương, một bộ môn rất xa lạ đối với một thanh niên trưởng thành tại Mỹ như anh. Nhưng sau đó, anh bắt đầu đi coi cải lương, khi Ngọc Huyền được một số trung tâm nhạc thường phổ biến những sản phẩm video và audio của ḿnh, được giới thiệu với các bầu show và được mời hát ở nhiều nơi như Orange County, San Jose, Biloxy, vv... Tuy không hiểu nhiều, nhưng Nhựt Đông tỏ ra rất thích thú khi theo dơi những diễn biến trên sân khấu với những tràng pháo tay vang dội dành cho Ngọc Huyền.
Vào dịp Giáng Sinh năm 2002, cặp Ngọc Huyền-Nhựt Đông (c̣n được gọi là Don Nguyễn) chính thức trở thành vợ chồng sau lễ thành hôn diễn ra ở Hoa Kỳ. Một năm sau, lễ thành hôn của hai người đă được diễn ra tại nhà hàng Bát Đạt ở Sài G̣n. Họ đă có với nhau một con gái tên Hà Tiên, do tên Ngọc Huyền đặt từ những cảm t́nh đặc biệt cô dành cho nơi cô từng nhiều lần đến tŕnh diễn.
Một lư do khác là thân mẫu cô mang họ Hà, nên cô muốn lấy họ của mẹ để đặt tên cho con gái ḿnh. Hiện nay Ngọc Huyền là một nghệ sĩ cộng tác độc quyền với trung tâm Asia. Từ khi cộng tác với trung tâm này, Ngọc Huyền đă thực hiện được một số chương tŕnh riêng của ḿnh và do trung tâm này phát hành, ngoài những lần xuất hiện trên video của Asia.
Trên sân khấu đèn mầu, Ngọc Huyền là một nghệ sĩ được khán giả ái mộ một cách nồng nhiệt. Trên sân khấu "đời thường", cô là một người vợ ngoan và là một bà mẹ đảm đang. Vai tṛ nào cô cũng "nhập vai" một cách thuần thục. Như vậy, c̣n niềm hạnh phúc nào bằng...
Một số thành tích của Ngọc Huyền trong thời gian c̣n ở Việt Nam:
Năm 1987: Huy Chương Vàng - hội diễn kịch bản Sân Khấu Thiếu Nhi do Sở Văn Hóa Thông Tin Thành Phố tổ chức.
Năm 1990: Huy Chương Vàng - hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc.
Năm 1991: Diễn viên yêu thích nhất do báo Phụ Nữ, Thanh Niên và Tuổi Trẻ b́nh chọn.
Năm 1991 -1999: Diễn viên được yêu thích nhất do báo Khăn Quàng Đỏ b́nh chọn.
Năm 1991 - 1994: Diễn viên được yêu thích nhất do báo Người Lao Động b́nh chọn.
Năm 1994: Giải thưởng tạp chí SK của Hội Nghệ Sỉ SK Việt Nam.
Năm 1995 - 1996: Diễn viên xuất sắc nhất giải Trần Hữu Trang.
Năm 1995 - 1997: Giải Mai Vàng báo Người Lao Động.
Năm 1996: Đạt danh hiệu gia đ́nh văn hoá do UBND quận Phú Nhuận cấp.
Năm 1997: Nữ diễn viên được yêu thích nhất trên đài phát thanh Sóc Trăng.
Năm 1997: Đạt danh hiệu "người tốt việc tốt" do UBND phường 15 quận Phú Nhuận cấp.
Năm 1998: Diễn viên được yêu thích nhất do báo Sân Khấu Thành Phố b́nh chọn.
Năm 1999: Đoạt giải "Thần Tượng" của tạp chí Điện Ảnh Kịch Trường của bộ Văn Hóa Thông Tin
Năm 2000: Huy Chương Vàng tại hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc.
Năm 2001: Đoạt danh hiệu “Nghệ Sĩ Ưu Tú"
Năm 2002: Giải Mai Vàng
Năm 2001 - 2004: được khán giả ái mộ mệnh danh la "Nữ HoàngChi Bảo Video"
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.