Tế bào gốc là gì? Sự thật cần biết về tế bào gốc

[nguoiduatinabc]

Nhiều người Việt được tư vấn ra nước ngoài sử dụng liệu pháp tế bào, tế bào gốc với chi phí rất lớn, nhưng thực tế lại không như vậy.

Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế và Sở Y tế TP.HCM đã tổ chức Hội nghị "Đảm bảo chất lượng nghiên cứu ứng dụng trị liệu tế bào và sản phẩm từ tế bào tại Việt Nam".

Tế bào gốc được hiểu là các tế bào có khả năng tăng sinh và phát triển biệt hóa thành các loại tế bào chuyên biệt như tế bào máu, tế bào não, tế bào cơ tim hoặc xương. Tế bào gốc và các sản phẩm từ tế bào gốc mang lại tiềm năng rất lớn cho các phương pháp điều trị y học.

Trong những năm qua, hoạt động khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo ngành y tế ghi nhận sự phát triển vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Theo báo cáo tại hội nghị, cả nước có 30 nghiên cứu ứng dụng tế bào được Bộ Y tế thẩm định và phê duyệt trong giai đoạn 2010 - 2023, tập trung chủ yếu tại một số cơ sở nghiên cứu lớn ở Hà Nội và TP.HCM.

Phát biểu tại hội nghị, TS. Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết việc nghiên cứu ứng dụng trị liệu tế bào và các sản phẩm từ tế bào đang phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn hiện nay.

Tuy nhiên, TS. Thức lưu ý, việc nghiên cứu ứng dụng trị liệu tế bào và các sản phẩm từ tế bào đang đối mặt với các thách thức về an toàn, chất lượng, vi phạm đạo đức trong nghiên cứu, giả mạo kết quả nghiên cứu, quảng cáo quá sự thật...

Theo ông, các nước phát triển hiện mới chủ yếu cho phép nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng các phương pháp này, đặc biệt là công nghệ tế bào gốc, trong khi việc ứng dụng công nghệ này vào điều trị đang được kiểm soát hết sức nghiêm ngặt.

TS. Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, cho biết công tác nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, kỹ thuật mới, phương pháp mới nói chung và nghiên cứu ứng dụng tế bào và sản phẩm từ tế bào đã bước đầu đưa ra các phác đồ mới, kỹ thuật mới, sản phẩm mới có tiềm năng, mang đến cho bác sĩ thêm lựa chọn để áp dụng vào việc khám bệnh, chữa bệnh.

Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo chia sẻ, hiện nay các nước đều có quy định chặt chẽ về nghiên cứu ứng dụng tế bào; có phân loại nguy cơ (nguy cơ thấp, nguy cơ trung bình và nguy cơ cao) về những vấn đề liên quan nghiên cứu tế bào và ứng dụng tế bào, phát triển thành thuốc và sản phẩm thương mại.

Về phân loại dựa trên nguy cơ, người ta xác định tế bào đó thuộc nguồn tế bào tự thân hay tế bào đồng loài. Khi thẩm định hồ sơ cho phép triển khai thử nghiệm lâm sàng, thử nghiệm trên người cũng dựa vào phân biệt nguy cơ. Các nghiên cứu trên người, trước khi ứng dụng các liệu pháp tế bào trên người, đều bắt buộc phải thông qua Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh xem xét, chấp thuận.

Trên cơ sở nghiên cứu, cơ quan quản lý sẽ phê duyệt có điều kiện, phê duyệt ngắn hạn. Trường hợp sản phẩm tế bào đó không an toàn, không hiệu quả sẽ lập tức bị thu hồi. Với các sản phẩm tế bào gốc, hiện nay hầu hết đều là phê duyệt có điều kiện, chỉ có rất ít sản phẩm được phê duyệt chính thức.

"Nhiều người Việt Nam đang được tư vấn ra nước ngoài áp dụng liệu pháp tế bào gốc với chi phí rất lớn. Nhưng có những tình huống thực ra là tham gia thử nghiệm tế bào gốc trên người, nhưng người tham gia không được biết đầy đủ. Thực tế đó tiềm ẩn các nguy cơ cho sức khỏe, thiệt hại lớn về tài chính do các dịch vụ đắt đỏ, nhưng thực tế không như được tư vấn".