Bài viết sau đây là một người Mỹ gốc Việt, ông Thắng Đỗ. Ông Thắng Đỗ có sự hiểu biết sâu sắc về nước Mỹ cũng như những định chế dân chủ tạo dựng nên chính quyền Mỹ hiện hành.
Thắng Đỗ, từ San Jose, California – Hoa Kỳ
Một người bạn nhờ tôi giúp viết hộ vài ḍng để phản bác một email cô nhận được, v́ tiếng Việt của cô không đủ để làm việc này.
Tôi thấy lập luận trong email giống như nhiều bài của người Việt trao đổi với nhau, với nhiều điểm sai căn bản và rất dễ phản biện. Nhân tiện, tôi viết lại cho đầy đủ để với hy vọng giúp ích cho những ai quan tâm.
Đây là những điểm tôi thường thấy trong các trao đổi trên mạng.
1. Ông Donald Trump được đa số người Mỹ bầu lên; chúng ta phải tôn trọng nhân vật đă được mọi người tin tưởng và không được đả phá người đó.
Trong cuộc bầu cử năm 2016, bà Hillary Clinton đă dẫn đầu với gần 66 triệu phiếu, trong khi ông Donald Trump về nh́ với gần 63 triệu. Bà Clinton đă hơn ông Trump những 3 triệu phiếu, một sự cách biệt không nhỏ.
Tuy thế, hệ thống đại cử tri của Mỹ giúp ông Trump thắng. Số đại cử tri đại diện mỗi tiểu bang không tùy thuộc vào tỷ lệ dân số. Những tiểu bang thưa dân được nhiều đại cử tri theo phần trăm dân số hơn. Do đó, hệ thống này rất bất lợi cho các tiểu bang đông dân và ủng hộ bà Clinton như California và New York.
2. Đảng Dân Chủ chia rẽ nước Mỹ, v́ thù hận với cá nhân ông Trump, thay v́ chung nhau xây dựng đất nước.
Nói về chia rẽ, th́ người đứng đầu cả bên Dân Chủ lẫn Cộng Ḥa là chính ông Donald Trump, chứ không ai khác. Ông Trump là người rất dễ hiểu. Khen ông, nịnh ông, th́ ông dung túng. Bất đồng ư kiến với ông, là ông chửi và hạ bệ.
Ông Trump đă chiếm được ghế tổng thống, một phần v́ cách chửi “cạn tàu ráo máng” bất cứ ai bất đồng với ông, hay chỉ cần không ủng hộ ông triệt để. Ông chửi đảng Cộng Ḥa trước trong lúc tranh cử sơ bộ: “chửi cha” TNS Ted Cruz, chửi cả gia đ́nh ông Jeb Bush, em và con của hai cựu tổng thống Bush. TNS John McCain bị chửi là hèn nhát, tuy đă ở tù cộng sản Bắc Việt và chịu tra tấn khổ sở suốt mấy năm ṛng. Ông chửi cựu bộ trưởng tư pháp Jeff Sessions mà chính ông bổ nhiệm và James Comey, cựu giám đốc FBI.
Ông không phân biệt đảng phái: Ông chửi các cựu tổng thống Cộng Ḥa lẫn Dân Chủ. Dưới con mắt ông, ông là người tài giỏi duy nhất. Ông chửi phụ Huynh của tử sĩ, chửi giới truyền thông và các cơ quan CIA, FBI. Bên Dân Chủ th́ ông không tha ai và sử dụng những tên rất hạ cấp để gọi họ.
Thời nào cũng có sự khác biệt và tranh chấp giữa hai chính đảng ở Mỹ, nhưng chưa bao giờ nước Mỹ bị chia rẽ trầm trọng như từ khi ông Trump tranh cử rồi đắc cử vào năm 2016. Thủ phạm của sự chia rẽ không ai khác hơn là chính ông Trump.
3. Ông Trump đă được xử vô tội và điều đó càng làm phe đối lập Dân Chủ lồng lộn v́ tức giận.
Đây là một lập luận ngụy biện để lừa những người ít thông tin.
Công tố viên đặc biệt Robert Mueller chưa bao giờ nói ông Trump vô tội, chỉ nói là việc kết tội là trách nhiệm của Quốc Hội và ngoài phạm vi thẩm quyền của ḿnh. Nhưng ông Trump chơi một nước cờ chính trị cao là đuổi bộ trưởng tư pháp Jeff Sessions, người tuy được ông bổ nhiệm nhưng đă chứng tỏ không hoàn toàn nghe lời ông mà làm những việc sai trái.
Ông Trump cho một người tin cậy là ông William Barr lên thay. Ông Barr giấu nhẹm nhiều chi tiết của bản báo cáo của Mueller, và chỉ cho Quốc Hôi đọc một bản có nhiều chỗ đă bị xóa đi, rồi tuyên bố trước công chúng là ông Trump vô tội. Ông Trump ngăn cản tất cả các quan chức không được điều trần trước Quốc Hội, nên vụ điều tra của ông Mueller bị d́m đi.
Khi Hạ Viện đề nghị truất phế ông do việc ông “tống tiền” chính phủ Ukraine, một đồng minh của Mỹ: Ukraine phải điều tra và bôi nhọ Joe Biden, đổi thủ chính trị của ông Trump, nếu muốn chính phủ Mỹ giải ngân cho số tiền viện trợ đă được Quốc Hội Mỹ thông qua. Nhưng nỗ lực truất phế gặp bế tắc khi Thượng Viện, do đảng Cộng Ḥa nắm đa số, từ chối truy tố ông. V́ thế, ông Trump thoát tội.Được xử vô tội và chưa bị kết án là hai việc hoàn toàn khác nhau. Ông Trump chưa bao giờ được xử vô tội.
4. Ông Trump đă làm hết sức ḿnh để chống lại nạn dịch Covid 19. Công bằng mà nói, ông Trump không phải là nguyên nhân dịch này xảy ra. Nhưng cũng không đúng khi nói ông ấy đă làm hết sức.
Trong khoảng thời gian chừng 2 tháng, từ khi dịch bùng nổ ở Trung Quốc, rồi lan qua Nam Hàn, Iran, Ư, ông Trump luôn luôn tuyên bố là dịch này cũng chỉ như cúm thôi. Nếu nhiễm, chỉ ít lâu sau th́ hết, không cần phải lo. Thậm chí, ông c̣n nói đây là chuyện bịa đặt của phía Dân Chủ để bêu xấu ông. Gần đây, các cơ quan truyền thông đă phanh phui là ông đă được các cố vấn cảnh báo từ cuối tháng giêng là dịch Covid-19 có khả năng tàn phá Hoa Kỳ.
Nội các của Trump hầu như đă không làm bất cứ điều ǵ để chuẩn bị chống dịch: không nỗ lực dự trữ các thiết bị như khẩu trang, máy trợ thở, và dụng cụ thử nghiệm. Thậm chí vào năm 2018, ông đă sa thải toàn bộ Văn Pḥng Chống Đại Dịch và từ đó không c̣n ai xung quanh Tổng thống lo về vấn đề này nữa. Quan tâm duy nhất của ông là thị trường chứng khoán lên hay xuống và dân có ủng hộ ông tái cử hay không.
Măi hai tháng sau, ông Trump mới bắt đầu chấp nhận rằng đây là nạn dịch thật sự. Tuy thế, ông vẫn chưa bao giờ nhận trách nhiệm và chỉ đổ lỗi cho người khác, cũng như tiếp tục phát biểu lung tung, gây nhiều hoang mang. Nếu chính phủ đă chuẩn bị sớm hơn và có chính sách thích hợp và hơn, nhiều người đă không bị lây dịch bệnh và đă không chết.
5. Chống hay chê ông Trump là ghét nước Mỹ. Và ghét nước Mỹ th́ nên sang xứ khác hay về Việt Nam mà sống.
Lập luận này nói lên sự kém hiểu biết về thể chế dân chủ ở Mỹ. Chính phủ Mỹ là từ người dân ra, do người dân bầu lên và để phục vụ cho người dân. Người Mỹ nào cũng không những có quyền mà c̣n có trách nhiệm giám sát chính quyền. Sinh hoạt trong một xă hội dân chủ đ̣i hỏi sự tham gia của mọi người.
Nhiều người không hiểu rơ nguyên tắc đó, v́ đă quen với cách tổ chức xă hội ở Việt Nam, phải biết phân biệt người trên, kẻ dưới. Theo quan niệm này, những người có thế lực hay tiền bạc được tôn trọng hơn người dân thường. Ở Mỹ, ai cũng phải được coi trọng ngang nhau, ít ra trên nguyên tắc.
Người Việt cũng tôn thờ nước Mỹ một cách quá đáng. Đây là điều dễ hiểu, v́ nếu so sánh Mỹ và Việt Nam, th́ nước Mỹ quả thật tuyệt vời và hơn hẳn một nước c̣n đang phát triển. Nhưng nói thế không có nghĩa là nước Mỹ hoàn hảo và vượt trên sự phê phán. Thật ra, sức mạnh của nước Mỹ chính là do người dân không sợ hăi phê phán chính quyền để thúc đẩy cải tiến.
Phê phán ông Trump không có nghĩa là chống lại nước Mỹ. Sự thật là ngược lại. Những người chỉ trích ông Trump thật ra là những người rất yêu nước Mỹ và muốn bảo vệ nó trước một người nắm quyền có xu hướng độc tài. Bạn có thể đồng ư hay phản đối cách nh́n này, nhưng không thể nói những người chống ông Trump là ghét nước Mỹ. Ông Trump không phải là nước Mỹ. Nước Mỹ không có vua và cũng không có độc đảng.