During my freshman year in high school, my science teacher assigned us to interview people in the community about how they use science in their careers. Although I don’t remember most of the people I spoke with, I can tell you that I spent meaningful time with a local community pharmacist who changed my life.
What I saw was a man who loved his career and truly cared for his patients. In an instant, I knew that I wanted to become a pharmacist, and I never wavered from that goal throughout high school.
Knowing what you want to be when you grow up at age 14 is unusual, but it is very liberating. I simply had to work backwards to figure out how to achieve my goal of becoming a pharmacist.
After high school, I chose to attend Ohio Northern University (ONU) because it had a unique pharmacy program. Rather than attending college for 2 years and then applying to the pharmacy program, ONU students were admitted to the College of Pharmacy from day one.
Although it was expensive, being in pharmacy school from day one and avoiding the risk of rejection made it worthwhile for me.
In college, I spent a lot of time in the library. Although the classwork was difficult, I did well with one exception: organic chemistry.
I did fail organic chemistry—a notorious “weed out” course—but I successfully retook the class over the summer and graduated on time with the rest of my classmates. Failing a course is a difficult stumbling block, but I stood strong and persevered.
Today, I’m thankful for the wonderful pharmacy profession for so many reasons.
First, I’m thankful that community pharmacists are the health care professionals most accessible to the public. If my local pharmacist wasn’t accessible to me, then I likely would have taken a different career path.
Second, I’m proud of the work we pharmacists do, the diversity of our career options, and the relationships we share with our patients and fellow health care providers.
Pharmacy is a profession that makes a real difference in people’s lives. It certainly has made all the difference in mine.
Anh em chúng ta người trước kẻ sau ai rồi cũng già. Làm sao tránh được! Đă có "sinh" là có "lăo". Một giai đoạn tất yếu của cuộc sống. Nếu ngày đầu tiên ḿnh sinh ra mà đă biết nghe, biết nói, nếu có ai bảo rằng mỗi ngày ḿnh lớn lên là một ngày ḿnh sẽ già đi, và tiến dần về cơi chết, chắc chắn là ḿnh đă không tin. Tại sao lại bi quan vậy? Nói chi chuyện giả tưởng nghe như lối đặt câu với mệnh đề giả định trong một lớp học ngoại ngữ, ngay trong những giai đoạn trưởng thành từ thuở niên thiếu cho đến khi lăn lóc vào đời, có mấy ai ngừng lại v́ những bận tâm liên quan đến lăo suy hay lăo hoá, trừ những thiền sư hay những chú tiểu trong chùa. Gịng sống cứ thế mà cuốn trôi đi, mỗi kiếp nhân sinh như một chiếc lá giữa gịng, trôi từ đầu nguồn ra sông, ra biển. Đâu có như con cá hồi (salmon) sau năm năm ở biển lại quay ngược trở về nguồn để sinh, để chết!
Trong lớp sinh lư học phổ thông, học sinh trung học đă được biết về tiến tŕnh già-chết của các tế bào trên thân thể con người. Từng giây, từng phút. Nhưng biết để mà biết. Đó chỉ là chuyện tăng trưởng và đào thải trong thân thể con người! Hay trong lớp siêu h́nh học nhập môn, khi nêu lên những vấn nạn về cuộc sống như "Ta là ai?" , "Ta từ đâu tới?" hay "Ta sẽ đi về đâu?", th́ cũng chỉ là để đáp ứng một nhu cầu giới hạn nhất định trong phạm vi lớp học. Rời khỏi trường rồi, c̣n mấy ai nhớ những buổi hăng say thảo luận về các vấn đề triết lư trừu tượng ngày xưa? C̣n bao nhiêu chuyện quan trọng, bức bách hơn. Chuyện bây giờ lo đă muốn bức hơi, đa mang chi chuyện của ngày mai, chưa tới.
Nhưng cái già nó vẫn tới và tới với ḿnh chầm chậm, từ từ. Nhiều khi nó đến rồi mà ḿnh vẫn chưa hay. Sở dĩ như vậy là v́ h́nh như ai cũng phải qua một giai đoạn tự phủ nhận (self-denial) trước khi chịu nhận là ḿnh bắt đầu già. Giai đoạn này dài ngắn c̣n tùy ở cá tánh và hoàn cảnh của mỗi người. Thật sự ra phải nói là cũng có người tuy tuổi đời c̣n thấp, nhưng trong cách suy nghĩ hay ứng xử xem ra th́ đă có những phản ánh tiêu biểu của người già như phản ứng chậm chạp, nói năng lẩm cẩm, xoay trở vụng về, để đâu quên đó, c̣n đi lại th́ như là người chỉ c̣n nửa bầu sinh khí. Lại cũng có người tuy tuổi tác đă cao nhưng lúc nào cũng mau mắn, nhanh nhẹn, nói năng mạch lạc, lớp lang, đầu óc minh mẫn, sáng suốt, ưa thích những sinh hoạt ngoài trời như tắm biển, chơi thể thao, sẵn sàng tham gia các buổi họp mặt với bạn bè, không quá ngần ngại, đắn đo trước những chuyến đi xa, bao giờ cũng sốt sắng, vui vẻ, lạc quan, biết sống trọn vẹn với cái bây giờ thay v́ bận bịu, lo toan về cái tương lai, chưa tới.
Trong phạm vi bài này tôi không muốn kể lại đây những nhận định của các nhà chuyên môn về tuổi già và người già khi họ giải thích "thế nào là già" hoặc "tại sao ta già". Tôi chỉ muốn chia xẻ một số ghi nhận của chính bản thân ḿnh, một người cũng đă quá cái ngưỡng 60, về những biến đổi tâm sinh lư trong con người ḿnh cũng như về những khó khăn khi đối phó với những dấu hiệu biến đổi đó trước khi chấp nhận "chung sống ḥa b́nh" với nó. Do đó mà có cái tựa đề như trên là "Già Ơi, Chào Mi!"
Tục ngữ Anh có câu "A man is as old as he feels, and a woman as old as she looks", nghĩa là cái già của đàn ông tùy thuộc vào cảm nghĩ của chính anh ta. Nếu anh ta vẫn cảm thấy ḿnh trẻ trung, khỏe mạnh, th́ tuổi tác có quan hệ ǵ đâu. Cũng như đối với người đàn bà, nếu dung nhan vẫn tươi tắn, mặn mà th́ già trẻ cũng thế thôi, nhắc đến làm chi. Tựu trung già hay không là tùy ở cái đầu của ḿnh. Bởi thế tôi rất tâm đắc với câu trích dẫn (không có ghi rơ tác giả) sau đây trong tập sách "Già ơi! Chào bạn!" của BS Đỗ Hồng Ngọc mà Anh Hà Quí Phú, một bạn đồng nghiệp cũ cùng tuổi ở Đà Nẳng, vừa gởi cho: "Age is mostly a matter of the mind! If you don't mind, it doesn't matter" (Tuổi tác là chuyện cái tâm, nếu ta không thèm quan tâm, chả có vấn đề tuổi tác!)
Nếu ḿnh ngồi lại với nhau và hỏi nhau "Bạn thấy ḿnh già từ lúc nào?" th́ chắc chắn là mỗi người sẽ trả lời một cách, không ai giống ai. Nói như một người bạn của tôi, anh Tôn Thất Khoát : "Nếu ra băi biển Santa Monica hay Malibu mà t́nh cờ được xem một màn quay "Baywatch" với những nữ tài tử trẻ trung, hấp dẫn trong show này diễn xuất bằng xương bằng thịt ngay trước mắt ḿnh, nhởn nhơ, khêu gợi, mà trong ḷng vẫn thấy dửng dưng, nguội lạnh th́ phải nhận là ḿnh đă già." Tếu, nhưng không phải là hoàn toàn sai. Khi chất testosterone trong cơ thể ḿnh đă càng ngày càng khô cạn th́ phản ứng như vậy đâu có ǵ là khó hiểu!Thật sự ra đối với các nhà khoa học th́ dấu hiệu sinh lư của tuổi già đă được nghiên cứu từ lâu. Đại loại, nếu bỏ qua các giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi 20 đến tuổi 60 mà chỉ so sánh một người đă quá 60 với thời anh mới 20 tuổi, th́ theo Curtis Pesman, tác giả cuốn "How a Man Ages," ta có thể ghi nhận những thay đổi như sau:
Da mỏng hơn và chùng xuống, độ co giản của da càng ngày càng giảm sút, và qua nhiều năm tháng biểu lộ vui, buồn, sướng, khổ, những nét nhăn trên mặt đă hằn sâu và lớn. Tóc bạc, thưa, và nhẹ hơn, đường kính của tóc chỉ c̣n 86 microns (1 phần triệu của 1m) so với 101 microns hồi 20 tuổi.
Hai tṛng mắt bị co lại, mức độ ánh sáng vào đến vơng mạc giảm đi, khó phân biệt được sự vật trong tối, do đó mà khi đọc cần phải có ánh sáng đủ.
Tai không c̣n nghe được tiếng động trên tầm 10,000 hertz, như tiếng hót của chim, v́ chức năng chuyển thể độ rung từ tai ngoài vào tai trong đă suy thoái.
Men răng càng ngày càng ṃn dần v́ quá tŕnh nhai, nghiến, trong khi đó lợi răng co rút lại, làm lộ rơ khoảng trống giữa các chân răng.
Xương mất dần calcium, trở nên xốp, ḍn, dễ găy, lớp sụn ở các đầu khớp không c̣n nguyên vẹn, chất nhờn giữa các khớp khô đi, sinh ra di chuyển chậm, khó khăn.
Tim không c̣n bơm đủ máu ra khắp châu thân, một phần do cholesterol đóng dày trên thành động mạch làm tim phải hoạt động nhiều hơn mới bơm được máu đi.
Các cơ bắp làm cho phổi hoạt động b́nh thường suy yếu dần, độ co giản của lồng ngực yếu đi, làm cho lượng dưỡng khí hít vào chỉ c̣n bằng một nửa thời 20 tuổi.
Trọng lượng của thận giảm từ 20% đến 30%, sức lọc chất thải của thận chỉ bằng nửa hồi trẻ, và sức chứa của bọng đái cũng chỉ c̣n chừng một nửa (8 fluid ounces, khoảng non 230cl).
Với năm tháng qua đi, khối năo cũng rút nhỏ lại và giảm trọng lượng, hàng tỷ tế bào năo bị mất đi, trí nhớ bị giảm sút.
Những thay đổi trên th́ ít nhiều ai cũng nh́n thấy, nhất là nơi người khác. Với tôi, đèn đỏ đầu tiên báo động tiến tŕnh lăo suy đă bắt đầu là cách đây 7 năm, lúc tôi phải vào Bệnh viện Hoag ở Newport Beach để mổ tim và thay van (mitral valve). Trước khi vào pḥng mổ tôi cũng đă cố t́m đủ mọi lư do để tự thuyết phục cho quyết định của ḿnh, mà lư do nặng kư nhất vẫn là "wear and tear." Có tốt đến đâu mà dùng lâu ngày cũng phải ṃn, phải rách. Cũng như chạy xe th́ đến lúc cũng phải thay 4 vỏ xe. Cũng như cái máy giặt trong nhà, cái ḷ trong bếp, hay cái bóng đèn trên trần. Sử dụng cẩn thận đến đâu đi nữa th́ đến lúc hỏng cũng phải thay. Nhưng thay van là để được sinh hoạt b́nh thường trở lại, đâu có nghĩ là cơ thể ḿnh đă bắt đầu già!
Rồi 3 năm sau khi mổ, theo khuyến cáo của những người có thẩm quyền, tôi lại phải ngưng chơi tennis, một thú tiêu khiển cuối tuần mà bao nhiêu năm ṛng tôi thích thú đeo đuổi với tất cả hăng say, nhiệt t́nh. Lư do là chứng đau nhức phần lưng dưới (lower back) cứ dai dẳng, không dứt. Bản án thứ hai: Sau khi xem h́nh quang tuyến chụp phần lưng dưới, bác sĩ phán là tuy chưa trầm trọng nhưng đă có dấu hiệu suy thoái giữa các khớp xương L2-L3, L3-L4, và L4-L5 là các khớp xương ở phần lưng dưới, nghĩa là chất nhờn đă khô đi, lớp sụn bao quanh các khớp đă ṃn (Multilevel Degenerative Disease), khoảng cách giữa các đốt xương sống ở vùng này đă rút ngắn lại, và các ngạnh của khớp xương đă bắt đầu nhô ra (Multilevel Spondylosis). Tóm lại đây là dấu hiệu của bệnh lăo suy. Nhưng nói là "bệnh" th́ nghe ghê quá! Làm sao tuổi ḿnh mà gọi là già!
Tuy nhiên với bản án khắc nghiệt đó tôi bắt đầu âm thầm t́m cách cưỡng chống lại, ít nữa là cũng để "tŕ hoăn chiến". Theo các bác sĩ tây y th́ không có thuốc chữa. Có loại thuốc với hỗn hợp của hai chất glucosamine và chondroitin được quảng cáo ầm ĩ là có thể làm giảm đau ở các khớp th́ Cơ quan Quản trị Thực và Dược Phẩm (U.S. Food & Drug Administration) lại chưa chuẩn nhận là có giá trị lâm sàng. Đồng thời nó cũng có thể có phản ứng nghịch đối với các loại thuốc làm loăng máu. Chất nhờn giúp các khớp chuyển động dễ dàng, tự nhiên, là của "trời cho", đến một tuổi nào đó sẽ khô dần đi, không có thần dược nào có thể tái tạo nó lại được. Nhưng các bác sĩ đông y lại quả quyết là được. Đau ở lưng là do gan nóng, hoặc thận suy. Nếu kiên nhẫn uống theo toa của các vị này đảm bảo sẽ lành. Thế là lại âm thầm đi bổ thuốc, nghe thầy nào hay xa đâu cũng t́m đến, thuốc sắc (ba, bốn chén c̣n một), thuốc tể, thuốc ngâm rượu. Thử hết, xem có kết quả ǵ không. Nhưng cái đau âm ĩ vẫn c̣n.
Cái khó đối với tôi c̣n ngặt nghèo hơn so với những anh em khác cùng bịnh trạng là tuy đau nhưng không thể dùng các loại thuốc giảm đau hiện có v́ sợ phản ứng nghịch với loại thuốc làm loăng máu (Coumadin) mà tôi vẫn phải uống hằng ngày sau khi thay van nhân tạo bằng kim loại.
Song song với những cố gắng chữa trị bằng thuốc, tôi c̣n t́m cách thăm ḍ, luyện tập theo nhiều phương pháp khác nhau, mỗi cách đều có một mức độ công hiệu nhất định, do bằng hữu hoặc các anh chị sinh viên đă từng có thời học ngoại ngữ với tôi biết tôi đau nên đề nghị luyện tập thử. Cũng xin kể ra đây những môn tôi đă có tập qua để có anh em nào đồng bệnh cùng trao đổi kinh nghiệm cho vui:
Yoga (Hatha Yoga và Pitales Yoga) tại các trung tâm 24-Hour Fitness.
Khí công Thiếu Lâm Tự, theo cách hướng dẫn của tác giả Wong Kiew Kit trong cuốn Chi Kung for Health and Vitality.
Phương pháp thở sâu, chậm, nhẹ, và đều trong cuốn Wujishi Breathing Exercise của tác giả Men Den.
Phương pháp Đạt Ma Dịch Cân Kinh.
Phương pháp Thiền Vô Cực do Thầy Tôn Thất Hanh, nguyên giáo sư Quốc Học, Huế, giới thiệu.
Phương pháp Hồi Xuân gồm năm thế tập của các tu sĩ Tây Tạng do Peter Kelder thuật lại trong cuốn Ancient Secret of the Fountain of Youth.
Tôi đă tập qua các phương pháp được giới thiệu cũng như một số phương pháp khác do các bạn thân quen vốn là vơ sư chỉ giáo mà tôi không tiện kể hết ra đây, mỗi môn tôi tập một thời gian để t́m xem phương pháp nào phù hợp cũng như thuận tiện và công hiệu với ḿnh nhất. Mấy năm gần nay tôi cố gắng đều đặn tọa thiền mỗi buổi sáng (theo Sổ tức quán) và tập Thái Cực Quyền là chính. Và đă thấy có phần nào giảm đau, không gay gắt như những năm trước đây.
Điều đáng nói không phải là chuyện phải kiên tŕ tập luyện, v́ đây là nhu cầu sinh tử, mà chính là ḿnh phải trực diện với thực trạng của thân thể ḿnh, coi lăo hóa là một phần của tiến tŕnh tất yếu, tự nhiên, không có ǵ phải quá lo âu, sợ hăi. Và như đă nói ở trên, biết nó làm khổ ḿnh, nhưng vẫn phải làm lành với nó, chung sống ḥa b́nh với nó, thực tế khắc chế nó được đến đâu hay đến đó, không nôn nóng, hối hả, không trông chờ phép lạ mà ḿnh biết ở tuổi này khó c̣n có thể xảy ra.
Gần đây tôi lại t́nh cờ đọc được bài "Tính Tuổi Theo Lối Mới" (Calculate Your Age in Neo-Years) trên trang nhà của Giáo sư Tiến sĩ Davis Demko có liên quan đến cách suy nghĩ về tuổi già. Theo ông, 75% tiến tŕnh lăo hóa của con người có thể điều chế được do tác động của sáu yếu tố sau đây:
Khắc chế yếu tố di truyền. Dĩ nhiên yếu tố di truyền tạo cho mỗi con người một t́nh trạng có thể bị mắc những bệnh mà cha mẹ người đó đă từng bị, nhưng những phương pháp pḥng ngừa và bảo vệ sức khỏe hiện đại, nếu áp dụng đúng mức, có thể làm giảm đi rất nhiều tính đe dọa của yếu tố này.
Tập thể dục, thể thao. Rất nhiều các chứng đau nhức phát sinh do thiếu hoạt động. Nếu luyện tập thường xuyên th́ hệ thống tim mạch sẽ được bảo toàn, xương và bắp thịt sẽ rắn chắc, khỏe, và sự phối hợp chân tay sẽ nhịp nhàng, hữu hiệu.
Tinh thần luôn được kích thích. Những người tưổi cao mà vẫn có những sinh hoạt tinh thần đều đặn và đầu óc luôn luôn được kích thích, suy nghĩ, t́m ṭi như đọc sách, học ngoại ngữ, chơi ô chữ, hay tham gia vào các cuộc thảo luận hứng thú sẽ giữ được tinh thần minh mẫn, tỉnh táo lâu dài.
Có tập quán dinh dưỡng tốt. Cách tốt nhất để chống lại già trước tuổi hay bệnh tật. Thức ăn là năng lượng. Phải t́m hiểu những phương cách dinh dưỡng lành mạnh, cũng như những sinh tố hay khoáng chất mà cơ thể ḿnh cần.
Sống có ư nghĩa. Sống phải có những mục đích đáng đeo đuổi. Ư thức rơ mục đích công việc ḿnh đang làm dễ gây cho ḿnh cảm hứng, giúp ḿnh tập trung, chú ư, tránh được buồn nản, bẳn gắt, và kết quả tích cực sẽ nâng cao giá trị của chính ḿnh.
Biết pḥng ngừa bệnh tật. Đây là yếu tố quan trọng có giá trị điều chế tiến tŕnh lăo hóa.
Cần khám tổng quát thường xuyên để kịp ngăn chận các bệnh hiểm nghèo. Đừng bao giờ nghĩ là các chứng đau nhức hành hạ ḿnh chỉ là hậu quả của tuổi già.
Sau khi phân tích các yếu tố nói trên, Giáo sư Demko đề nghị một lối tính tuổi mới mà ông cho là chính xác hơn. Ông đặt tên cho công thức tính tuổi của ông là: DNA-Plus. DNA là viết tắt của Demko's Neo Age, Plus ngụ ư là già với những đặc tính tích cực. Công thức DNA-Plus tính trung b́nh của 4 lọai tuổi:
Tuổi thời gian, tính theo số năm đă sống.
Tuổi thể chất, tính theo t́nh trạng sức khỏe.
Tuổi xă hội, tính theo mức độ sinh hoạt hằng ngày trong việc làm, đời sống gia đ́nh, giải trí, hay các công tác thiện nguyện.
Tuổi tâm lư, tính theo khả năng đối phó với khủng hoảng, mâu thuẫn, sự căng thẳng trong đời sống, hay thích ứng với mọi sự thay đổi bất ngờ.
Nếu áp dụng công thức này cho một người đă sống đến 80 năm (tuổi thời gian), có t́nh trạng sức khỏe của một người sống 70 năm (tuổi thể chất), có mức độ hoạt động của một người sống 60 năm (tuổi xă hội), và có khả năng ứng phó của một người mới sống 50 năm (tuổi tâm lư), th́ tuổi trung b́nh của người này sẽ là (80+70+60+50) : 4 = 65 tuổi (Neo Years), nghĩa là tuổi chính xác của người này chỉ mới 65 chứ không phải là 80 theo cách suy nghĩ thông thường.
Bởi vậy cho nên, các Anh các Chị ơi, hăy mỉm cười như tôi mỗi buổi sáng khi thức dậy và bắt đầu ngày mới với một nụ cười: Già ơi, Chào Mi!
Vâng, đúng vậy. Tuổi già đă đến với tôi, và tôi đă làm thân với nó. V́ ṭ ṃ tôi cũng đă tính tuổi tôi theo công thức DNA-Plus của Giáo sư Demko. Bây giờ đến lượt Anh và Chị. Anh, Chị thử tính xem ḿnh bao nhiêu tuổi?
Sổ Mũi, Hắt Hơi, Rát Cổ, Xin Đừng Vội Dùng Kháng Sinh - BS Nguyễn Ý Đức
Hắt hơi là chuyện thường xảy ra khi bị cảm lạnh. (H́nh: stjhs.org)
Thời tiết bắt đầu chuyển động. Cho nên nhiều người đă bắt đầu than phiền khó chịu với sổ mũi, hắt hơi, cảm lạnh. Và cũng không thiếu ǵ người vội vàng lục lọi t́m kiếm vài chục viên kháng sinh để tiêu trừ bệnh tật. V́ sợ rằng để lâu th́ bệnh nặng thêm.
Đây là hành động đáng khen và cũng cần xét lại. Khen v́ đă biết tự lo tự liệu nhưng có điều hơi “nhanh nhẩu đoảng.”
Giới chức y tế khắp nơi vẫn luôn luôn nhắc nhở rằng thủ phạm những cảm lạnh vào cuối Thu đầu Đông của mỗi năm không phải do vi khuẩn gây ra. Đa số hung thần là những cô những chú siêu vi sinh vật virus bất trị, ngang ngược.
Kháng sinh đều bó tay trước sự hoành hành của các tiểu yêu này. Cho nên dùng kháng sinh chẳng những vô hiệu mà c̣n gây ra nhiều rủi ro xấu.
Sự khác biệt giữa virus và vi khuẩn
Vi khuẩn (bacteria) là những vi sinh vật đơn bào, sinh sản vô tính bằng cách phân chia nhân đôi tế bào. Vi khuẩn có khắp mọi nơi: trong nước, đất, không khí. Nhiều loại sống kư sinh ở người, súc vật và cây cối. Trong cơ thể, vi khuẩn nhởn nhơ đầy rẫy ngoại trừ máu và nước tủy sống. Không phải tất cả vi khuẩn đều có hại, v́ một số giúp cơ thể trong nhiều lănh vực khác nhau. Kháng sinh có thể khuất phục được hầu hết các bệnh do vi khuẩn gây ra.
C̣n virus là những “hạt” rất nhỏ, có khả năng sinh sản nhưng chỉ tồn tại được ở trong tế bào sống. Ra không khí một thời gian ngắn là chúng hai năm mươi tiêu tùng. Kích thước của virus rất nhỏ nên không nh́n thấy qua kính hiển vi quang học.
Nhỏ vậy mà chúng đă và đang gây ra những bệnh quái đản giết hại có khi cả mấy chục triệu sinh linh, người và súc vật. Như là cảm lạnh, cúm, đa số viêm cuống phổi và cuống họng; bệnh sởi, quai bị, thủy đậu, herpes, đậu mùa, tê liệt trẻ em, bệnh dại, viêm gan.
Đặc biệt trong những thập niên qua, các bệnh liệt kháng HIV-AIDS, cúm gia cầm đang hầm hừ đe dọa nhân loại và các quốc gia đang sát cánh với nhau dốc toàn lực pḥng chống. Kháng sinh không có hiệu lực với virus nhưng một số bệnh có thể kiểm soát được bằng chủng ngừa vắc xin.
Làm ǵ khi sổ mũi, hắt hơi?
Sổ mũi là chuyện thường xảy ra khi bị cảm lạnh, đặc biệt ở trẻ em.
Khi vi sinh vật xâm nhập mũi, mũi phản ứng bằng cách tiết ra chất lỏng trong để loại bỏ các tác nhân này khỏi lỗ mũi và xoang mũi. Sau vài ngày, hệ thống miễn dịch của cơ thể bắt đầu hoạt động, phản công lại các cô chú virus, nước mũi trở thành mầu trắng hoặc vàng.
Kháng sinh không làm bớt ho, bớt chảy nước mũi. (H́nh: mutantworkout.org)
Rồi đến khi vi sinh vật tăng sinh trong mũi, chúng sẽ làm nước mũi có màu xanh xám. Đó là những diễn tiến b́nh thường. Và khi mũi bị chất tiết kích thích th́ ta phải hắt hơi, để gạt bỏ những chất này. Đôi khi chất tiết xuống cuống họng, ta ngứa cổ; xuống cuống phổi, ta ho sù sụ.
Khi thấy vậy, ta nên kiên nhẫn chờ đợi vài ngày, đừng vội vàng dùng kháng sinh. Lư do là kháng sinh KHÔNG làm bớt ho, bớt chảy nước mũi hoặc đau nhức xương thịt, mà chúng tự hết sau ít hôm.
Có nhiều thuốc trị chảy nước mũi hiệu nghiệm. Chẳng hạn nhiều người chỉ cần nhỏ mấy giọt nước pha muối, hít thở vào máy bốc hơi lại giải quyết được vấn nạn mau chóng. Kháng sinh chỉ nên dùng nếu thầy thuốc nói bị bội nhiễm vi khuẩn như viêm xoang sinusitis, sưng phổi.
Cảm lạnh, cúm có cần đến kháng sinh?
Như đă thưa ở trên, cảm lạnh và cúm là do virus gây ra.
Cảm lạnh (common cold) là bệnh cấp tính do siêu vi thuộc nhóm rhinovirus, tác hại trên mũi, xoang mặt, cuống họng, thanh quản, đôi khi xuống tới cuống phổi. Bệnh này chưa có thuốc chủng ngừa.
C̣n cúm do virus Influenza A và B gây ra. Siêu vi này thay đổi cấu trúc mỗi năm do đó sự trầm trọng của bệnh cũng thay đổi. Nhưng cúm có thể ngăn chận lây lan được bằng chủng ngừa trước mùa cúm khoảng một tháng. Đọc xong bài này, xin mời quư thân hữu đi chích ngừa ngay cho kịp. V́ ở các xứ lạnh, cúm đến vào mùa Đông, từ Tháng Mười Một trở đi tới Tháng Hai, Tháng Ba. C̣n ở xứ nóng th́ cúm xảy ra hầu như quanh năm.
Kháng sinh không tiêu diệt được virus. Bị cảm lạnh, cúm mà dùng kháng sinh chẳng những vô ích tốn tiền, không chữa được bệnh, không ngăn ngừa sự lan truyền bệnh sang người khác, không làm ḿnh cảm thấy khỏe hơn. Trái lại c̣n đưa tới nhiều ảnh hưởng xấu như nhờn thuốc, tốn tiền, phí phạm dược phẩm.
Thường thường cảm lạnh, cúm tự lành sau khi bệnh đă hoàn tất chu kỳ là hai ba tuần lễ. Điều trị bao gồm sự hỗ trợ như uống nhiều chất lỏng (nước lă tinh khiết, nước trái cây, nước súp) để tránh khô nước; hít thở trong máy phun hơi hoặc nhỏ mấy giọt nước pha muối vào mũi nhiều lần trong ngày; làm dịu đau cuống họng với ngậm vài viên nước đá cục, súc miệng với dung dịch diệt trùng.
Ho là phản ứng tự nhiên của cơ thể để đẩy nước tiết ra khỏi phổi nên cũng chẳng cần quan tâm. Nhưng nếu ho nhiều đến đau ngực, rát họng, mệt mỏi th́ uống mấy th́a thuốc giảm ho. Chỉ khi nào có dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn như sưng phổi mới cần đến kháng sinh. Mà khi bác sĩ cho toa th́ uống đủ ngày, đúng liều lượng đă ghi trong toa thuốc, chứ đừng thấy bớt là ngưng, để dành thuốc cho kỳ sau.
Riêng cúm th́ bác sĩ có thể cho mấy loại thuốc như Tamiflu, Relenza, Amantadine, Rimantadine …
Rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc quá gần với người bệnh là những phương thức rất hữu hiệu để ngăn ngừa sự lan truyền bệnh gây ra do virus.
Rủi Ro Bị Bắt Lầm Vào Viện Tâm Thần, Làm Thế Nào Để Chứng Minh Bạn Là Người B́nh Thường
Tại một bệnh viện tâm thần của nước Ư, do tài xế chuyên chở bệnh nhân lơ là nhiệm vụ mà bắt nhầm ba người b́nh thường. Ba người đó bị nhốt trong viện ṛng ră suốt 28 ngày trời, hai người trong số đó c̣n suưt chút nữa v́ điều này mà biến thành bệnh nhân tâm thần thật sự. Và làm thế nào họ đă thoát ra được?
Grey Back, kư giả của tạp chí Toread của Mỹ đă đến nước Ư để mà tiến hành phỏng vấn ba người bất hạnh vừa mới được cứu thoát này.
Nguyên ban đầu, một tài xế phụ trách vận chuyển những người mắc bệnh tâm thần, trên đường đă để cho ba người bệnh bỏ chạy mất. Để không bị mất việc, ông ta lái xe đến một trạm xe buưt, bảo với mọi người rằng ông lái xe miễn phí. Cuối cùng, ông đă “dụ” được 3 người lên xe, rồi gắn mác “bệnh nhân tâm thần” vào những vị khách này.
Như mọi người chúng ta đều biết, một người bị bệnh tâm thần nếu muốn ra khỏi bệnh viện th́ cách duy nhất chính là chứng minh bản thân ḿnh không bị bệnh tâm thần. Ba người họ đă làm được điều đó như thế nào?
Theo báo cáo của Grey Back, hai người trong số họ đă dùng đủ mọi cách để mà chứng minh với nhân viên y tế rằng ḿnh không phải người điên. Tuy nhiên, họ nói càng nhiều nhân viên y tế càng tin chắc rằng họ chính là người điên.
Dưới đây là cuộc phỏng vấn của anh với A
Grey: Khi ông bị nhốt vào trong bệnh viện tâm thần, ông đă nghĩ ra cách ǵ để mà giải cứu ḿnh vậy?
A: Tôi nghĩ rằng, nếu muốn đi ra, trước hết cần phải chứng minh rằng bản thân ḿnh không có bị bệnh tâm thần.
Grey: Vậy ông đă chứng minh như thế nào?
A: Tôi nói: ‘Trái đất h́nh cầu’, câu nói này chính là chân lư. Tôi nghĩ, người nói ra chân lư sẽ không bị xem là bệnh tâm thần.
Grey: Cuối cùng ông có thành công không?
A: Không, khi tôi nói câu này đến lần thứ 14, nhân viên y tế đă chích một mũi kim vào mông tôi.
Dưới đây là cuộc phỏng vấn với C
Grey: Ông đă ra khỏi bệnh viện tâm thần như thế nào?
C: Tôi và A được B cứu ra ngoài đấy. Anh ấy đă thành công mà ra khỏi bệnh viện tâm thần, sau đó liền đi báo cảnh sát.
Grey: Lúc đó, chẳng phải ông cũng t́m cách để ra khỏi đó?
C: Đúng vậy, tôi nói với họ rằng tôi là nhà xă hội học. Tôi nói rằng tôi biết tổng thống nhiệm kỳ trước của nước Mỹ là Clinton, thủ tướng nhiệm kỳ trước của nước Anh là Blair. Khi tôi nói đến tên các vị lănh tụ của các đảo quốc thuộc Nam Thái B́nh Dương, họ liền chích cho tôi một mũi. Tôi không c̣n dám nói tiếp nữa.
Grey: Vậy B đă giải cứu các ông ra ngoài như thế nào?
C: Sau khi anh ấy bị bắt vào trong đó, cái ǵ cũng không nói. Lúc cần ăn cơm th́ ăn cơm, lúc nên ngủ th́ đi ngủ, những lúc cần xem sách đọc báo th́ xem sách đọc báo. Khi các nhân viên y tế cạo mặt cho anh, anh ấy sẽ nói cảm ơn. Khi đến ngày thứ 28, họ đă để anh xuất viện.
Người B sau khi thoát ra liền đi báo cảnh sát, nhờ vậy mà giải cứu được hai người bạn kia.
Th́ ra là đơn giản như vậy, biện pháp tốt nhất lại chính là không cần phải chứng minh ǵ cả.
Grey Back đă phát biểu cảm khái như vậy trong bài viết của ḿnh: một người b́nh thường muốn chứng minh sự b́nh thường của chính bản thân ḿnh, đó là điều vô cùng khó khăn. Có lẽ chỉ có những ai không cố gắng để chứng minh bản thân ḿnh, mới được xem là người b́nh thường vậy.
Về sau, nhiều người khác đă để lại những lời b́nh luận liên quan đến bài viết này trên trang mạng.
Có lời b́nh khá sâu sắc…..
Những người dùng đủ các loại phương thức nào đó để chứng minh rằng bản thân ḿnh đang nắm chắc chân lư trong tay, những ai dùng đủ các phương thức để chứng ḿnh bản thân ḿnh tri thức vô cùng phong phú, bao gồm những người dùng các phương thức để chứng minh rằng bản thân ḿnh rất giàu có, đều có thể bị xem là người điên, chỉ có điều là chính bản thân họ không biết mà thôi. Tỷ như những người trong ḷng không chín chắn mới hết lần này đến lần khác muốn chứng minh và biểu hiện với người khác ḿnh trông rất chín chắn, v́ họ lo sợ rằng bản thân sẽ bị người khác cho là ḿnh vẫn chưa chín chắn.
Một câu nói khác cũng khá phù hợp trong t́nh huống này: bạn vốn không cần phải giải thích với người khác về bản thân ḿnh, v́ đối với những người yêu mến bạn th́ việc đó vốn dĩ không cần thiết, c̣n đối với những người không yêu mến bạn th́ cho dù bạn có nói thế nào th́ họ cũng sẽ không tin. Vậy nên tôi cho rằng nếu muốn chứng ḿnh bản thân là người b́nh thường, th́ tốt nhất là không nên làm quá nhiều thứ và nói quá nhiều lời.
Càng là người b́nh thường th́ càng không cần phải chứng ḿnh với người khác rằng bạn là người b́nh thường, c̣n với những tay cao thủ th́ tất nhiên cũng không cần phải chứng minh với người khác rằng ḿnh đă là cao thủ.
Núi dẫu không nói rơ độ cao của ḿnh, th́ độ cao chót vót của nó cũng không hề bị ảnh hưởng; biển không nói rơ độ sâu của ḿnh, th́ việc dung nạp trăm sông đổ dồn về nó cũng không bị ảnh hưởng; mặt đất dẫu không nói rơ độ dày của ḿnh, th́ cũng không có ai có thể thay thế nó làm chỗ dựa cho vạn vật được……
Quyền Được Chết Theo Ý Muốn Của Bệnh Nhân - Trần B́nh Nam
Sống và chết, nhất là chết là một vấn đề các tôn giáo đều quan tâm. Mỗi tôn giáo có một giáo điều khác nhau. Phật giáo nói: sinh, lăo, bệnh, tử, nghĩa đơn giản là đă có sinh th́ có tử. Nếu không chết trẻ v́ một lư do nào đó th́ nói chung ai cũng sẽ già, bệnh hoạn rồi chết. Công giáo và Tin lành tin rằng Chúa đă cho cái Sống th́ chỉ Chúa có quyền quyết định về cái Chết. Hàng chục thế kỷ trước sự chết cứ theo lẽ tự nhiên như thế không ai đặt điều thắc mắc, nếu bệnh kéo dài ngày gây đau đớn cho người bệnh th́ con người có quyền can thiệp không bởi lẽ y khoa chưa tiến bộ, có muốn giúp đỡ người sống đau đớn thể xác và tâm thần chấm dứt đời sống cũng không có cách nào thực hiện một cách nhân đạo.
Nhưng khi y khoa tiến bộ, người ta có cách chấm dứt sự sống một cách khoa học và nhân đạo th́ một câu hỏi rất tự nhiên được đặt ra. Có nên để cho người bệnh khổ đau thể xác mà trước sau cũng sẽ chết hay giúp cho người bệnh chết một cách thoải mái không?
Cho đến nay chỉ có vài nước Âu châu, như Hà Lan, Bĩ, Thụy Sĩ và 3 tiểu bang Hoa Kỳ (Oregon, Washington, Vermont) có luật cho bệnh nhân được quyền chọn cái chết cho ḿnh bằng sự giúp đỡ của y khoa. Tuy nhiên vấn đề đang là thời thượng và hiện có 20 bang Hoa kỳ (trong đó có bang California) và nhiều nước khác trên thế giới như Canada, Đức, Úc, Tân Tây Lan, Anh đang đặt vấn đề thành luật.
Những người chống luật chọn chết cho rằng luật ấy cướp quyền của thượng đế và nguy hiểm, v́ có thể bị lạm dụng bởi người c̣n sống v́ quyền lợi và làm cho con người xuống cấp v́ thái độ chạy trốn. Mặt khác luật cho phép chọn chết làm chậm đà tiến bộ y khoa trong lĩnh vực chữa bệnh và nuôi dưỡng người bệnh.
Tuy nhiên thống kê của tieu bang Oregon, có luật chọn chết từ năm 1997 cho thấy đa số người chọn chết đều có tŕnh độ học vấn cao, có bảo hiểm tốt và có phương tiện vật chất hơn người khác để được săn sóc chu đáo nếu họ muốn. Họ chọn chết để khỏi đau đớn thể xác hay tâm thần và tránh “bệ rạc” vào cuối cuộc đời. Cho đến nay trong số 1327 bệnh nhân ở Oregon chọn chết được bác sĩ cho thuốc để tự uống kết liễu đời ḿnh chỉ có 2/3 dùng. Một phần ba c̣n lại ngần ngại chấp nhận đau thể xác. Thống kê đó chứng tỏ phương pháp chọn chết theo luật “Death with Dignity Act” của Oregon rộng răi và nhân đạo. Theo luật bác sĩ có quyền viết toa thuốc chấm dứt sự sống nếu có ít nhất hai bác sĩ khám nghiệm và đồng ư bệnh nhân chỉ sống được tối đa 6 tháng. Và quan trọng nhất là bệnh nhân quyết định muốn chết khi tâm thần c̣n sáng suốt. Và có một thơi gian chờ đợi 15 ngày trước khi thực hiện. Trong thời gian này, các đối tượng liên hệ là bệnh nhân và 2 bác sĩ khám nghiệm có quyền thay đổi ư kiến bất cứ lúc nào.Tuy nhiên luật “Death with Dignity Act” của Oregon có một số hạn chế và được xem là chưa tiến bộ v́ không cho người đau thể xác, người có bệnh tâm thần c̣n có thể sống được dài ngày hay trẻ em vị thành niên quyền chọn chết.
Nói chung khuynh hướng trên thế giới về vấn đề “chọn chết” là thuận lợi. Bảng thăm ḍ của tờ “The Economist” kết thúc tháng 6 năm nay cho thấy: Trừ Nga và Ba Lan, đa số các nước Tây phương, vài nước Á châu và Hoa Kỳ đều chấp thuận. Và trong 2 phương cách chấm dứt đời sống bằng cách tự dùng thuốc hay để cho bác sĩ chích th́ đa số đều nghiêng về giải pháp bác sĩ chích.Cuộc tranh đấu đ̣i “quyền được chết” tại bang California là một cuộc tranh đấu nhiều màu sắc. Nhiều nỗ lực làm luật cho phép chọn chết trước đây đều thất bại. Năm 2014 cô Brittany Maynard 29 tuổi cư dân California có một sáng kiến. Cô bị ung thư năo bộ, cô quyết định dọn lên bang Oregon trước khi bị mù hay tê liệt cơ thể để được chết.
Trước khi chết, cô Maynard ghi vào CD một lời kêu gọi nghị viện California hăy mau chóng thông qua luật được quyền chọn chết. Nghị viện California đáp ứng lời kêu gọi của cô Maynard. Ngày 4 tháng 6 vừa qua Thượng viện tiểu bang thông qua luật “được quyền chọn chết” phỏng theo luật “Death with Dignity Act” của Oregon với 23-14 phiếu, và đang chờ Hạ viện bang biểu quyết và thống đốc Jerry Brown kư ban hành. Có hai trở ngại là thủ tục thành luật phải hoàn tất trước ngày 11 tháng 9 năm nay, nếu không thủ tục lập pháp phải bắt đầu lại từ đầu và cộng đồng Công giáo đang mạnh mẽ vận động hành lang tại Sacramento ngăn cản. Tuy nhiên người ta tin tưởng lời kêu gọi của cô Maynard sẽ có đủ sức mạnh vượt qua các trở lực. Thống đốc Jerry Brown sẽ kư, mặc dù ông là một tín đồ Công giáo và trước khi bước vào chính trường đă có ư định vào nhà thờ đi tu. Trước khi chết, cô Maynard đă điện thoại thuyết phục ông Brown.
Tuy khuynh hướng đ̣i quyền được chọn cái chết đang lên mạnh trên thế giới, con đường thành luật c̣n lắm trở ngại. Năm 2012 Nghị viện bang Massachusetts sít sao bác bỏ một dự án luật như vậy, và nghị viện Scotland vừa biểu quyết 82-36 chống.
Về bệnh trí óc như Alzheimer sự chọn chết bằng luật càng khó thông qua hơn v́ ngoài sự mất trí nhớ bệnh nhân không có dấu hiệu đau đớn thể xác. Mới đây, năm 2011 nhà văn Terry Pratchett bị bệnh Alzheimer. Trước khi đi Thụy Sĩ để được chết ông để lại một tài liệu đầy xúc động kêu gọi thế giới thông cảm nỗi đau của những người như ông.
Thụy sĩ là nước đầu tiên từ năm 1942 đă có luật cho phép giúp người muốn chết được chết với những điều kiện rộng răi. Ấn độ và Ireland là hai quốc gia bảo thủ nhất. Cho đến năm 2013 Ấn Độ c̣n luật bỏ tù người tự vận hụt, và Ireland đến năm 1993 mới bỏ luật này.
Tại Thụy Sĩ có hai lọai cơ sở giúp người muốn chết. EXIT không nhận người nước ngoài, và cơ sở Dignitas nhận. Từ ngày mở cửa (1998) đến nay Dignitas nhận 1700 người đến từ 40 quốc gia trên thế giới. Trong số này có hai trường hợp của hai người Anh đáng ghi nhận. Năm 2007 Dan James bị tai nạn tê liệt toàn thân khi chơi rugby. Năm sau bố mẹ đưa ông đến Dignitas để chết. Trở về, hai ông bà bị đưa ra ṭa về tội “giúp người khác chết” nhưng được ṭa tha bổng. Và mới đây ông Jefferey Spector, bị hỏng cột sống không chữa trị được đă tự đi đến Dignitas. Trước khi chết, ông nói ông quyết định tự đi trước khi cột sống thoái hóa đến độ không cho phép ông đi để thân nhân khỏi bị rắc rối với pháp luật như thân nhân của Dan James.
Khi nhận một bệnh nhân (đến để chết) cơ sở Dignitas bắt đầu giúp hướng dẫn, cung cấp thuốc men, khuyên lơn và làm những ǵ cần để thuyết phục bệnh nhân đổi ư và muốn sống trước. Hết phương kế th́ mới giúp bệnh nhân chết một cách thoải mái. Tại Thụy Sĩ dưới 1% số người qua đời đă chết bằng sự giúp đỡ của các cơ sở như EXIT hay Dignitas. Số người chết bằng tự vận là 2%.
Luật “Death with Dignity Act” của Oregon có lẽ là luật cân đối nhất, không quá dễ dăi, cũng không quá khắt khe nên đang được các bang khác ở Hoa Kỳ và các nước trên thế giới phỏng theo. Từ năm 1997 khi luật được áp dụng cho tới nay bác sĩ cho thuốc theo luật 1,327 trường hợp, nhưng cuối cùng chỉ 2/3 thực hiện và chết, c̣n 1/3 do dự không uống.
Khi luật Oregon mới ban hành người ta ngại rằng những thành phần nghèo trong xă hội, không có bảo hiểm tốt, sẽ t́m con đường chết cho khỏe. Nhưng thực tế cho thấy ở Oregon đa số người t́m cách chết theo luật định đều là người khá giả, có bảo hiểm tốt, có tŕnh độ học vấn cao, hoặc đang được các cơ sở y tế có tiêu chuẩn cao lo săn sóc những ngày cuối (hospice). Đa số nói họ chọn cái chết để tránh đau đớn thể xác và trong trường hợp bệnh không hành th́ c̣n để tránh thân thể bệ rạc và khỏi sống một đời sống không c̣n thú vị ǵ nữa.
Có một số người tin rằng nếu có cơ sở săn sóc người cuối đời (hospicce care) tốt th́ số người muốn chết sẽ giảm đi. Nhưng thống
kê tại Anh từ các trung tâm “hospice care” được xem là đầy đủ phương tiện nhất cho thấy tỉ số người muốn chết cao hơn tỉ số người muốn chết tại các bệnh viện.
Tháng 9 năm nay Quốc hội Anh sẽ thảo luận và biểu quyết luật cho phép chết phỏng theo luật bang Oregon. Luật sẽ cho người sắp chết chọn thời điểm chết nhưng không cho các bệnh nhân bị bệnh nan y hết cách chữa trị nhưng vẫn sống lây lất năm này qua năm khác được chết. Bà Debbie Purdy, người Anh, bị bệnh tê cóng bắp thịt (multiple sclerosis) có thể c̣n sống lâu nên (không chờ luật ban hành) bà quyết định không ăn để chết để tránh cho chồng bị luật pháp hỏi tội nếu phải đưa bà đi Thụy sĩ để chết. Bà để lại một lá thư tuyệt mệnh kêu gọi quốc hội Anh thông qua một luật rộng răi hơn bao gồm quyền được chết của những bệnh nhân hết phương chữa trị nhưng vẫn sống được.
Luật đang thảo luận tại Canada bao gồm trường hợp như bà Purdy yêu cầu, nhưng thủ tục lập pháp phức tạp tại Canada nên c̣n phải chờ.
Các bộ luật cho phép được chết tại Hà Lan và Bĩ rộng răi hơn luật Oregon. Bác sĩ có quyền chích thuốc vào mạch máu cho bệnh nhân thay v́ buộc bệnh nhân tự uống thuốc. Và tại Thụy Sĩ, trẻ em trên 12 tuổi nếu được cha mẹ đồng ư cũng được hưởng quyền này. Tại Hà Lan 3% số người chết là do bác sĩ giúp, một tỉ số cao nhất thế giới. Tại Bĩ luật c̣n cao hơn luật Thụy Sĩ, không giới hạn tuổi đối với trẻ em.
Hà Lan và Bĩ là hai quốc gia có cơ sở săn sóc và chống đau (thể xác) và chống khổ (tâm thần) do bệnh hành rất tân tiến. Người ta cũng ghi nhận rằng tại Oregon từ khi có luật “Death with Dignity Act” các cơ sở này càng được cải tiến hơn.
Quá tŕnh h́nh thành luật giúp người được chết tại Hà Lan là một kinh nghiệm cho thế giới. Năm 1971, một bác sĩ quyết định giúp Mẹ chết an lành theo sở nguyện của bà. Ṭa phạt vị bác sĩ này một h́nh phạt tượng trưng cốt chỉ để hợp với luật. Trường hợp này gợi sáng kiến thành lập “Hội Những Người Muốn Chết Không Đau”, giúp giải quyết từng trường hợp với toà án. Qua các án lệ Hội được phép chính thức thành lập, và sau cùng quốc hội biến thành luât.
Đa số các trường hợp chọn chết ở Hà Lan là ung thư và bệnh tim. Tỉ số bệnh Alzheimer và tâm thần ít nhưng lên dần. Năm 2002 khi Hà Lan chính thức có luật không có trường hợp nào, năm 2013 có 42 trường hợp.
Tại Bĩ cũng như tại Hà Lan trong 15 năm qua bác sĩ hay dùng cách cho thuốc an thần để bệnh nhân ngủ yên thoải mái và chết dần. Tại Anh (chưa có luật) các bác sĩ cũng dùng phương thuốc này với sự mặc nhiên đồng ư của thân nhân người bệnh.
Nói chung các Tổ chức Y tế, các Hội bác sĩ ít khi công khai ủng hộ các Bộ luật cho phép chết v́ sự ràng buộc bởi lời thề của Hippocrates, người Hy Lạp, cha đẻ của y khoa Tây phương viết 2500 năm trước “không viết phái thuốc độc cho ai và cũng không khuyên ai làm vậy” (Nor shall any mans entreaty prevail upon me to administer poison to anyone; neither will I counsel any man to do so) và hiện nay một số trường y khoa trên thế giới c̣n bó buộc sinh viên thề trước khi nhận văn bằng bác sĩ y khoa.
Trước cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện California tháng 6 vừa qua tại California, Hội Y tế quốc gia Hoa Kỳ (American Medical Association) chọn thái độ trung lập. Và theo thăm ḍ của mạng điện tử Medscape năm 2014 th́ lần đầu tiên mạng ghi nhận hơn 50% bác sĩ được hỏi ư kiến đồng ư; Hội Y tế Anh c̣n chống nhưng ư kiến của dân chúng Anh muốn Hội nên thay đổi ư kiến.
Trong cuộc tranh luận về quyền được chết có một điểm cần làm rơ. Có luật c̣n hơn không. Và những ai v́ lư do tôn giáo không muốn tự kết liễu đời ḿnh dù đau đớn th́ đó là quyền của họ, nhưng không có lư do ǵ để ngăn cản những người không c̣n hy vọng ǵ và đang đau khổ (thể xác hay tâm thần) không được chết.
Một người đă hiến cả cuộc đời ḿnh cho công cuộc nhân đạo này là bác sĩ Jack Kevorkian, chuyên về bệnh lư. Bác sĩ Kevorkian sinh năm 1928 tại bang Michigan. Ông chuyên giúp người tự vận nếu v́ bệnh không c̣n muốn sống mà ông cho là một việc làm nhân đạo tối thượng và cao quư mà nghề bác sĩ cho phép ông làm. Ông từng giúp ít nhất 130 bệnh nhân cuối đời được chết thoải mái và ra ṭa ít nhất 3 lần. Trước sau ṭa tiểu bang Michigan cũng thông cảm và ông chưa bao giờ bị phạt tù cho đến năm 1998 khi ông công khai mời đài truyền h́nh CBS thu h́nh và lên chương tŕnh “60 minutes” một khúc phim ông đang tự tay chích thuốc chấm dứt đời sống của ông Thomas Youk bị bệnh Lou Gehrig yêu cầu. Ông bị truy tố và năm 1999 ṭa xử ông 25 năm tù về tội cố ư giết người. Năm 2007 ông được phóng thích v́ tác phong tốt khi bị cầm tù. Ông qua đời năm 2011 tại bệnh viện Royal Oak, bang Michigan, thọ 83 tuổi./.
Nh́n cô cháu gái đều tay thoa bóp, đôi chân đang sưng như thấy hết đau, bà thấy trong ḷng dào dạt thương yêu, tận trong ḷng bà thấy biết ơn, nên tỏ bày cùng cô cháu gái: "Cám ơn con, đă cho cô những ngày vui vẻ, bỏ hết bên kia cô về đây sống, muốn gần mồ mả ông bà, cũng muốn được gần con."
Cô cháu cười tươi, khoe hàm răng trắng: "Có ǵ đâu, cô như người mẹ, mà con lo cho mẹ là chuyện phải làm. Cô đừng bận tâm chỉ nên lo cho sức khỏe. Lần trước cô xuống lầu, không kêu con nên trợt té, cái chân đau tới bây giờ c̣n chưa hết, sau lần nầy cô phải cẩn thận hơn, đi tới đi lui phải có cây gậy cho an toàn. Con không có việc làm, chỉ quanh quẩn trong nhà nấu cơm rồi rửa chén, nếu cô cần sai bảo điều chi, th́ cứ lớn tiếng kêu, con sẽ chạy lên ngay lập tức."
Nghe những lời chân t́nh từ cô cháu gái, bà cười hiền, nheo nheo đôi mắt ướt:
- Cô muốn khóc khi nghe con nói. Tuổi trẻ bây giờ có mấy đứa được như con? Gia đ́nh ta bao nhiêu đời nhân nghĩa, nên sanh ra được cây lành giống tốt là con. Cái chân đau cô ngồi hoài một chỗ, cứ lẩn quẩn trong pḥng, thấy cuống cả chân tay. Sau lần nầy con nên thu xếp lại, để cho cô ở dưới lầu đi đứng được dễ hơn.
Cô cháu gái nh́n bà mỉm cười phân giải:
- Cô ở bên kia sạch sẽ quen rồi, nên con dành pḥng trên lầu cho cô yên tịnh, vừa ngăn nắp, lại vừa có không gian riêng cho cô thoải mái, chứ ở dưới kia tụi con bày bừa bộn, nấu nướng cả ngày, cô khó nghỉ ngơi.
Nghe cô cháu giải thích bà thấy ấm ḷng, v́ trong từng lời nói, từng cử chỉ săn sóc nó làm bà hài ḷng hơn cả ước mong. Cứ thế sáng chiều ba bữa nó nấu ăn, chăm chút từng món ngon cho bà vừa miệng. Biết bà thích cá lóc, nó lựa ngay con thật bự, để dành riêng đùm trứng rất ngon, c̣n cho thêm nhiều hành, tiêu để bà ăn vào cho ấm bụng. Ăn uống xong bao giờ nó cũng nhắc, cô phải uống thuốc ngay, đừng chần chờ, v́ nếu lỡ quên, chân hành đau sẽ làm cô nhức nhối. Hay có bữa nó bưng mâm cơm lên mà tiếng nói reo vui:
- Con nấu canh chua cá bông lau mà cô ưa thích, cô ăn nhanh c̣n nóng mới ngon.
Nh́n mâm cơm canh tươm tất, bà thấy rất thương, v́ cảm được cái t́nh của cháu dành cho ḿnh rất đậm. Bà dịu dàng căn dặn:
- Con nấu món ǵ cô cũng thích ăn, nhưng nhớ đừng nấu món riêng đặc biệt, cô già rồi ăn không c̣n nhiều được nữa, tụi con muốn ăn món nào, cô cũng thích ăn theo. Cô về đây ở luôn chứ phải đâu là khách, cứ nấu nướng b́nh thường đừng để cực cho con.
- Dạ, con biết rồi, cô đừng có ngại, chăm sóc người già, là phải lo cho kỹ, ăn uống sao cho bổ dưỡng mới kiện thân, tụi con c̣n trẻ ăn ǵ cũng được, chỉ cần ăn sơ sơ cũng qua xong một bữa.
Vừa ăn bà vừa thầm nghĩ: già như ḿnh th́ cũng nên... già, ở với cháu mà được nó thương, lo cho từng chút, thấy sao ấm ḷng. Đă mấy mươi năm làm thân viễn xứ, nặng gánh đôi vai thay chồng đă khuất, ông đă làm tṛn bổn phận với quê hương, c̣n tôi cũng lo xong một đời làm mẹ, dang rộng đôi tay bao bọc đàn con, nay các con đă khôn lớn nên người, th́ cũng là lúc tôi muốn quay về sống lại với làng xưa, để sau nầy khi tới lúc phải ra đi, thân xác tôi sẽ được nằm kề bên ông.
Nay tôi đă được thỏa ḷng, ôm mơ ước về quê dù ngơ ngác, cũng nơi đây chiếc cầu ngày xưa tôi và ông ḥ hẹn, nhưng bây giờ là cầu gạch bắc qua sông. Cũng không sao, đời vật đổi sao dời, huống chi chỉ có cây cầu năm xưa. Cầu có đổi thay nhưng ḷng tôi không thay đổi, cũng vẫn như ngày nào thích nằm nghe tiếng gà gáy, thích nghe tiếng rao hàng thanh thoát trong sớm mai, thích nghe tiếng người cười nói lao xao bắt đầu cho một ngày mới. Chỉ ngần ấy đó thôi, những thứ rất b́nh thường nhưng sao thấy đậm đà sao tha thiết t́nh quê.
Nghĩ thế nên bà mới chọn con đường về Việt Nam sống luôn với cô cháu gái, tụi nó không có việc làm chỉ săn sóc bà thôi, th́ như thế cũng rất công bằng cho cả đôi bên, bà có tiền, cô cháu có công, nên cũng vẹn toàn cho cả cô lẫn cháu. Quà cho cô cháu là xây lại căn nhà, trên nền nhà cũ của hai vợ chồng ngày họ mới cưới được vài năm. Chi phí việc chăm lo cho bà là 300 đô mỗi tháng, do các con ở bên Mỹ gởi về.
Quyết định về Việt Nam sống luôn làm mấy đứa con bà lo lắng không yên, nhưng chúng vẫn phải để mẹ đi theo con đường mẹ chọn. Riêng bản thân bà lại thấy ḿnh... sáng suốt, tuy có nhớ con nhớ cháu, nhưng ḷng thấy nhẹ nhàng v́ ḿnh không làm gánh nặng cho các con, mà lại được sống những năm cuối đời như ḿnh mơ ước.
Ngày tiễn bà về Việt Nam ở luôn không qua nữa, đứa nào cũng bịn rịn khóc thương không muốn rời. Giấu nước mắt bà dặn ḍ: đừng về thăm mẹ v́ đường xa con nhỏ, hăy coi như mẹ đi chơi xa một chuyến, nếu c̣n khỏe th́ cứ vài năm mẹ sẽ về thăm...
Chỉ có cô em Út, lúc đầu là ồn ào phản đối không vui, rồi c̣n khuyên giải chị đừng về nơi chốn cũ, nơi mà chị em ḿnh từng đánh đổi mạng sống để ra đi. Và đến khi thấy không c̣n lay chuyển được bà chị già bướng bỉnh, nó làm mặt giận hờn rồi không thèm nói nữa. Tưởng là con em Út giận luôn, ai dè giờ chót nó cũng ra tiễn bà. Nhét gói thuốc bổ cho bà, nó dặn ḍ đủ thứ rồi c̣n th́ thầm: “lần nào đi đâu cũng có chị có em, chỉ có lần nầy chị muốn một ḿnh ra đi không định ngày trở lại, chị có thể quên tất cả, nhưng phải nhớ đừng quên lời em dặn”. Nghe nói bà gật đầu cho nó được yên tâm, chứ thật ra th́ bà đang nghĩ: con Út nầy lúc nào cũng lo xa, nhưng đôi khi cũng... không cần thiết lắm. Từ ngày đó đến nay con Út cũng an tâm khi nghe chị ḿnh sống vui là có thật, nên đă bớt lo, c̣n hẹn năm sau nó sẽ về thăm.
Như thường lệ, sáng nay cô cháu bưng cho bà mâm cơm nóng. Hăm hở ăn bà xuưt xoa khen, rồi cao hứng vừa ăn vừa kể chuyện, cô cháu ngồi nghe cũng góp lời cho bà thêm hứng khởi, được một lúc, bà chợt thấy câu chuyện ḿnh đang kể, cô cháu nghe hưởng ứng chỉ cầm chừng chứ không c̣n sôi động nữa, nên ngừng đũa bà ḍ hỏi:
- Có ǵ không con? Sao mà ngồi thừ ra đó?
Cô cháu nh́n bà, rồi nh́n xuống bàn tay, săm soi mấy cái móng, nó ngập ngừng: "Cô à, con cần... 5 ngàn."
Hơi ngạc nhiên bà hỏi lại cho rơ: "5 ngàn Việt hay 5 ngàn đô?"
Cô cháu cười ph́: "5 ngàn đô, chứ 5 ngàn Việt th́ con có rồi."
Bà nh́n cô cháu gái, ngần ngừ một chút rồi nói:
- Con có nhớ, cô đưa con 3 ngàn đô lần trước, là số tiền cuối cùng cô giữ để hộ thân, đưa hết cho con, v́ con cần khẩn cấp, nên bây giờ cô chỉ c̣n có mấy trăm.
Cô cháu gái có vẻ không vui, ngồi yên không nói, một lúc sau nó ngập ngừng đề nghị:
- Hay là cô phone về bên đó, kêu gởi tiền qua để... cô xài. Con kẹt tiền nên mới nhờ cô lần nữa, chứ hỏi tiền hoài con thấy quá ngại ngùng. Cô cũng biết vật giá leo thang, cái ǵ cũng mắc, nếu đủ tiền rồi th́ con đâu dám hỏi cô.
Thấy nó đổi giọng buồn buồn th́ bà cũng thương, nhưng nó xúi xin thêm tiền th́ bà thấy không vui, nhưng vẫn ôn tồn:
- Từ đầu con nói với cô, 25 ngàn đô là quá dư để cất một căn nhà, nên cô bằng ḷng v́ số tiền đó cô lo được, nhưng từ đó đến nay, tiền đă tăng lên gấp đôi, mà nhà cất vẫn chưa xong làm cô lo lắng, v́ thật sự cô không c̣n tiền nữa.
Nghe tới đây, nó xụ mặt, lầm bầm trong miệng:
- Mỗi lần kêu cô đưa tiền, là mỗi lần cô nhắc chuyện... đời xưa. Cất một tầng, với cất ba tầng lầu th́ giá tiền phải khác chứ!
Thấy đứa cháu mới mấy phút trước c̣n ngọt ngào vui vẻ, mấy phút sau đă trở giọng khi nghe không có tiền, bà thấy bực ḿnh, nhưng vẫn giảng giải:
- Cô đă nói với con, phải “liệu cơm gắp mắm”, phải gói gọn trong số tiền ḿnh có. Cô về đây là để dưỡng già, cốt chỉ gần mồ mả ông cha, chứ không cần nhà cao cửa rộng. Nhà cũ của con tuy đơn sơ nhưng ấm cúng gọn gàng. Cô thay nhà tranh, thành nhà tường như con mơ ước, v́ muốn nhân đây làm quà tặng cho con. Dự định ban đầu là cất nhà tường, nay đă trở thành nhà lầu ba tầng, có cổng rào riêng biệt, cô cũng vui nếu con biết ngừng ở đó, c̣n nếu như con tiếp tục dài dài, hết đập bỏ nhà bếp xi măng vừa mới làm xong, thay vào đó là đá hoa cương cho giống nhà hàng xóm, rồi nhà tắm, giường nằm, bộ bàn ăn, con cũng muốn thay... Cô thật sự cạn kiệt không c̣n tiền cho con nữa.
Biết lần nầy khó lấy được tiền, nó hạ giọng, nhưng chầm dầm cái mặt:
- Th́ cũng muốn cô ở cho sang, mang tiếng Việt kiều mà cất nhà tường lèo tèo dưới... nách nhà bên cạnh, nên con cũng... ráng cất cao thêm một chút, để cho thiên hạ khỏi chê cười.
Nghe con cháu có cái tánh đua đ̣i, bà thấy ngán ngẩm nên nói:
- Con đừng so sánh với người ta. Nhà ai nấy ở, ḿnh nh́n người ta làm ǵ!?
Nghe bà nói cái kiểu... an phận đó, nó phát bực:
- Con... khổ với cô hết biết! Nói cách nào th́ cô cũng không... thèm hiểu. Người ta Việt kiều, ḿnh cũng Việt kiều, Việt kiều ḿnh... bèo quá sẽ bị người ta khinh! Cái cổng nhà bên nó xây chồm ra phía trước, làm cho cái nhà ḿnh coi lép vế kề bên, nên dễ ǵ con để nó... chơi ngông, nên tiền đợt trước con đă xây liền cái cổng. Con chỉ cần thêm 5 ngàn nầy nữa, là coi như xong hoàn tất được căn nhà.
Bà buông đũa, ngồi thừ ra, một lúc sau bà nói:
- Nói thật, cô không dám phone về xin tiền thêm lần nữa, anh chị bên kia c̣n nợ nhà, c̣n con nhỏ phải lo. Cũng đă nhiều lần cô kêu tụi nó gởi thêm tiền lần cuối, để cất cho xong căn nhà c̣n dang dở, nhưng bây giờ nhà đă xây xong, th́ mỗi tháng con chỉ nên nhận 300 đô là đủ.
Vẻ cương quyết không đưa tiền thêm nữa lần nầy của bà làm cô cháu bất măn. Nó thẳng thừng:
- Nhà đẹp th́ cô cũng... nở mày nở mặt, chứ phải đâu chỉ một ḿnh con? Nếu ḷng cô không muốn giúp, th́ thôi cứ để mặc con!
Nói xong cô cháu vùng vằng đứng dậy, tiện tay bưng luôn cái mâm, dù thấy rơ bà chưa ăn hết phần cơm trong chén. Bước ra khỏi pḥng, tiện tay nó đóng ầm cánh cửa lại. Thái độ của nó làm bà chới với, bà lắc đầu ngao ngán rồi nghĩ thầm: con nhỏ nầy b́nh thường ngọt ngào hiếu thảo, hôm nay hỏi tiền không có, th́ nó lộ ra là đứa chẳng ra ǵ! Bực ḿnh quá bà cũng hết muốn ăn, nhưng thái độ đ̣i tiền của cô cháu gái, làm bà như nghẹt thở.
Sáng nay thức dậy sau giấc ngủ mệt nhoài. Bà ngồi yên nh́n cánh cửa, mà hôm qua cô cháu đă mạnh tay đóng ầm, bà thấy cuộc sống yên vui từ nay chắc không c̣n nữa... Suy nghĩ miên man cho tới khi thấy đói, bà mở cửa pḥng nh́n quanh, rồi cất tiếng kêu to. Nhà không có tiếng động, im lặng như tờ. Ngồi chờ cho tới quá trưa, tay chân bắt đầu run v́ đói, bà kéo mấy cái hộc tủ ở ngay đầu giường, kiếm xem có bánh kẹo ǵ để ăn, nhưng rồi lại nhớ ra ngày thường v́ sợ kiến bu, nên đồ ăn vặt không để trong pḥng bà.
Muốn từng bước xuống mấy bậc cầu thang tới nhà bếp để kiếm ǵ ăn, nhưng loay hoay một lúc, bà lại sợ sẽ nhào đầu xuống thang, nên đứng dựa lưng vào tường mà thở. Bụng đói cồn cào buồn nôn muốn ói... bà chợt nhớ ra trong hộp thuốc bổ có mấy cây kẹo ho, mà con em út đă nhét vội cho bà lúc tiễn đưa. Mừng quá, bà lần bước trở về pḥng t́m cây kẹo. Chất kẹo the ngọt làm cho bà không c̣n muốn ói nữa.
Quá 3 giờ chiều, cô cháu về đem cho bà ổ bánh ḿ thịt, nó hấp tấp nói: "Con đi... chạy tiền, nên về không kịp, cô ăn đỡ bánh ḿ, khi nào trả được nợ con mới có... sức nấu nướng cho cô." Nói xong, nó bước nhanh ra cửa. Bà kêu vói theo, nó đi luôn không quay lại. Nh́n theo nó, bà muốn quăng trả lại ổ bánh ḿ cho đỡ tức, nhưng cùng lúc cũng dằn được cơn nóng giận. Nh́n ổ bánh ḿ rồi nhớ lời nó nói trước khi đi, bà thấy bất an. Bà thầm nghĩ: chẳng lẽ từ đây mỗi lần nó cần tiền là mỗi lần nó chơi cái tṛ bỏ đói ḿnh?
Lần đầu tiên sau 6 tháng về đây, bà mới biết thế nào là lo lắng, v́ cảm thấy cô cháu mà bà hết dạ tin yêu đă bắt đầu... trở mặt.
Mà quả đúng như bà lo sợ, đêm đó nó đi đâu mất biệt không về. Nhà cửa tối đen, ḿnh bà ngồi im trông ngóng... Đêm đó bà tiếp tục ngậm kẹo ho cho đở đói, rồi ngủ thiếp đi cho tới khi bà giựt ḿnh thức dậy, trời chưa sáng lắm, bà chống gậy bước ra khỏi cửa pḥng rồi cất tiếng kêu vang, không có tiếng trả lời, chỉ có âm thanh dội lại trong cái không khí thanh vắng của buổi sáng không người...
Ngoài kia có tiếng người qua lại, có tiếng rao hàng của chị bán xôi, bà mở tung cửa sổ định thẩy tiền xuống mua, nhưng bà chợt nghĩ: tiền th́ xuống được chứ xôi th́... Nghĩ đến đây bà hốt hoảng kêu trời, v́ chợt nhớ ra, khi đi th́ chắc chắn nó đă khóa cửa trước, cửa sau, khóa luôn cổng rào. Đêm qua bà ở một ḿnh, nếu nhà bị cháy, th́ coi như đă xong đời bà. Ư nghĩ nầy làm bà hoảng hốt... Nước mắt tuôn dài, lần đâu tiên bà biết sợ, và biết thế nào là thế cô một ḿnh. Bà bắt đầu hối hận. Cả đời bà không biết tận hưởng những giây phút an vui với con cháu bên kia, mà luôn hoài niệm về quá khứ, rồi tưởng tượng ra cái tương lai mơ hồ không có thật để mong an dưỡng tuổi già, nên bà đă hân hoan ôm tiền về đây xây nhà... tù nhốt ḿnh.
Càng nghĩ bà càng thấy sợ, tự dưng người phát lạnh, tay chân run rẩy, bà choáng váng muốn té nhào, nhưng cố gượng lại, ráng quay về giường. Muốn phone cho con Út để khóc than với nó, nhưng ngày thường con cháu của bà nó chỉ xài điện thoại di động mà thôi, cho nên nếu như nó bỏ đi luôn cả tháng không về, th́ cũng sẽ không ai biết có một bà già đang... chết khô. Tới trưa cô cháu về mang cho bà gói xôi, nó nói:
- Hôm qua con biết cô ở nhà một ḿnh, con muốn về sớm hơn nhưng kẹt đ̣, đành phải ngủ lại đó qua đêm.
Thấy mặt nó, bà bừng bừng nổi giận, bà nh́n nó trân trân, muốn chửi cho nó một trận mới hả ḷng, nhưng bà ở trong cái thế phải ráng dằn ḷng, nên nhè nhẹ hít vào rồi lại thở ra trước khi trách nhẹ nhàng:
- Con làm ǵ, th́ cũng phải nghĩ tới cô ở nhà một ḿnh đói khát, cách đối xử của con mấy ngày nay rất tệ. Nên dành ra một chút thời gian suy nghĩ lại đi con!
- Con chạy đôn chạy đáo kiếm tiền làm ǵ mà có thời gian suy nghĩ. Tại cô không muốn giúp, th́ con phải tự lo thôi!
Tưởng là nó c̣n... nể mặt nên bà mới lên tiếng trách, nào ngờ vừa mới dứt lời th́ nó... đốp lại ngay, bà không sao nín được, nên lên giọng:
- Con nói vậy mà nghe được sao? Tiền đưa cho con bao nhiêu cũng hết, lần nào cần tiền, con cũng nói là đưa thêm lần cuối, nhưng con đă lấy bao nhiêu lần cuối rồi con có nhớ không?
Cô cháu cũng không vừa: "Tiền cô đưa ra, cũng đổ vô cái nhà cho cô ở, chứ mất đi đâu mà cô kể lể!" Nói xong nó dùng dằng bỏ đi.
Bà lớn tiếng kêu to, nó vẫn không thèm nh́n lại. C̣n lại một ḿnh, bà ôm đầu nh́n lên trần nhà, bà nghĩ: thương nó như con, có bao nhiêu tiền thủ thân bà đă lần hồi... nhét hết cho nó, vậy mà khi hỏi tiền không có, nó dám bỏ bà đói để bà... ḷi tiền ra. Nh́n gói xôi tự dưng bà... khóc ngất. Bà chợt nhớ con, nhớ cháu, nhớ những lời con em Út dặn ḍ trước khi đi... Đêm đó, nó cũng khóa cửa nhà, rồi đi đâu mất biệt. Bà biết muốn lấy tiền th́ nó phải làm vậy thôi, nên lần nầy bà nằm im, ngậm kẹo ho chịu trận!
Sáng hôm sau, chưa tới 9 giờ, cô cháu mở cửa pḥng bước vào, nó tươi vui như không có chuyện ǵ. Nh́n thấy mặt nó, bà giận dữ, muốn thét lên cho hả giận, nhưng kịp ngừng. Bà nín thinh dây mặt ra hướng khác. Cô cháu vừa cười vừa đưa cái điện thoại cho bà, nó nói:
- Cô phone về bển, nói mấy anh chị cho con mượn 5 ngàn đô, rồi từ từ con trả lại. Con đang nấu cháo gà. Nói chuyện xong là có cháo nóng ăn liền.
Nghe nó trắng trợn lấy tô cháo gà đổi lấy 5 ngàn đô, bà tức ứa gan, mặt bà đanh lại, ánh mắt long lên tia giận dữ. Cô cháu nh́n bà, thấy hết những căm hờn từ trong ánh mắt ấy, nó cũng đă chuẩn bị tinh thần để đối phó nếu cần, và tô cháo gà chỉ là phương tiện để điều khiển bà cô... cứng đầu nầy. Nó nghĩ: cháo gà th́ có thể cô không ăn, nhưng 5 ngàn đô th́ nhứt định nó phải lấy. Nghĩ thế, nó nghiêm sắc mặt tiến tới ấn cái điện thoại trong tay bà mà nói:
- Cô nên phone liền bây giờ, 9 giờ sáng bên nầy, khoảng 9 giờ tối bên kia, đừng để trễ quá 10 giờ, mấy anh chị bên kia c̣n phải ngủ. Cô nhớ: chỉ nói những chuyện cần nói, và chỉ trả lời trong phạm vi sức khỏe mà thôi.
Nh́n cái cách nó sấn tới ấn cái điện thoại vào tay bà, và nó đứng ở thế sẵn sàng đối phó nếu bà la lên cầu cứu bên kia. Th́ bà biết con nhỏ nầy đă táng tận lắm rồi. Suy nghĩ thật nhanh, thay v́ giận dữ, bà chuyển qua vẻ mặt chịu đựng, cho nó có cái cảm giác đă khuất phục được bà, để bà được an thân. Cầm cái điện thoại trên tay, trái tim bà đập mạnh, v́ biết sau lần nầy, sẽ ít khi nào bà có dịp cầm tới. Bà bắt đầu bấm số. Phía bên kia đầu dây cô Út reo vui khi nhận ra tiếng bà, chỉ hỏi thăm sơ vài câu ngắn ngủi bà vô đề ngay, v́ thấy con cháu nó đang nghiêm mặt nh́n bà không nháy mắt:
- Út à, em gởi ngay cho chị 5 ngàn.
- Ủa, sao cần nhiều tiền vậy chị?
Nghe hỏi như thế, bà bực ḿnh nên hơi lên giọng: "A Di Đà Phật, kêu gởi th́ gởi liền đi, gởi càng sớm càng tốt. A Di Đà Phật!"
Bên kia đầu dây, một thoáng yên lặng, rồi tiếng cô Út trả lời: "Hiểu rồi, chị yên tâm, em sẽ gởi ngay cho chị trong tuần nầy. Thôi chị nghỉ ngơi đi. Bye chị!"
Lấy lại cái phone, nó hỏi: "Ủa! Cô Hai vô đạo Phật hồi nào mà nói A Di Đà Phật liền miệng vậy?"
Bà nhếch môi nói: "Ừ, th́ bên đó, nghe mấy người bạn nói hoài nên cũng quen miệng nói theo."
Nghe bà nói thế nó nín thinh, bỏ đi ra ngoài. Lát sau nó bưng lên cho bà tô cháo trắng với dĩa củ cải kho. Nh́n thấy tô cháo trắng thay v́ tô cháo gà như lời nó nói, bà lặng im ăn không nói ǵ. Nh́n bà khoan thai ăn, thần sắc thư thái, nó nghĩ: Vậy cũng tốt! Mới bỏ đói có hai ngày mà đă biết... sợ rồi, ngoan ngoăn nghe lời như vậy thấy... dễ thương hơn! Sau đó, mọi thứ trở lại b́nh thường, ngày ba bữa nó bưng lên đầy đủ, chỉ là hai bên không có ǵ để nói với nhau.
Cuối tuần đó, bỗng dưng nhà có khách. Cô Út về thăm bất ngờ nầy làm cho con cháu ngỡ ngàng lo sợ, v́ lát nữa đây cô Út sẽ gặp cô Hai trên lầu. Lần nầy cô Út về quê không báo trước. Bấm chuông, cửa mở, cô xông thẳng vào nhà như cơn gió lốc, mặt tươi vui cô nói cười luôn miệng, c̣n lăng xăng khen nhà đẹp, nhà sang, khen qua con cháu gái có nước da quá mịn, khen luôn thằng cháu rể có phước tướng, thế nào cũng phát tài, phát lộc, phát giàu sang... làm cho không khí xôn xao vui nhộn. Và khi mọi người c̣n chưa dứt tiếng cười vang, th́ cô Út chủ động nắm tay con cháu, kéo nó cùng đi ngay lên lầu, miệng kêu ơi ới: "Chị hai ơi! Chị hai. Ra coi ai về thăm chị nè!"
Nhận ra tiếng cô Út, bà dằn ḷng không khóc. Thấy hai cô cháu cùng bước vào, bà tươi cười hỏi: "Ủa, Út về mà sao không cho hay trước, để chị kêu em mua thêm vài thứ thuốc."
Cô Út cười lớn tiếng nói: "Em phải chạy về gấp, v́ có người hỏi mua căn nhà của chị, em cần thêm giấy tờ để bán cho xong."
Trong lúc bà c̣n đang gật gù như hiểu chuyện, th́ cô Út dây qua nói với cô cháu gái: "Con đi lấy toàn bộ giấy tờ của cô Hai ra đây, để cô Út coi cái nào cần xài."
Nghe thế, cô cháu thoáng liếc bà, tần ngần một chút, rồi dây qua nh́n anh chồng đang đứng xớ rớ ngoài cửa pḥng, thấy thế cô Út cười lớn nói: "Bán xong căn nhà, th́ có tiền cho tụi bây."
Khi cầm được cái passport trong tay, cô Út bỏ ngay vào bóp, rồi dây qua ân cần nói với bà chị: "Ngồi đây chi một ḿnh, để em kè chị xuống nhà có đông người cho vui." Nói xong cô Út tự động ôm cánh tay chị ḿnh, từng bước d́u xuống mấy bậc cầu thang. Khi xuống được tới dưới nhà th́ cô Út dây qua nói với hai vợ chồng cô cháu gái:
- Hôm nay vui quá! Ḿnh ra ngoài ăn mừng ngày đoàn tựu. Tài xế cô bao vẫn c̣n chờ ngoài kia.
Cô cháu gái nghe thế nên lên tiếng: "Cô về sao không cho hay, để tụi con đi đón đông người cho vui."
Cô Út nh́n nó cười gịn:
- Tánh cô tự lập quen rồi. Khi muốn đi th́ mua vé, bay cái vèo qua đây. Bước ra một bước, th́ có cả đoàn xe sắp hàng chờ, nên cô đâu muốn kêu con, để cho bất ngờ con sẽ thấy vui hơn...
Và khi xe ngừng lại trước cửa nhà hàng. Vỗ nhẹ vai chị, cô Út dịu dàng: "Cái chân đau, chị đi đứng khó khăn không thoải mái, cứ ngồi yên chờ, em sẽ mua đồ đem ra." Nói xong, cô Út dây qua nắm tay cô cháu gái kéo nhau cùng xuống xe. Chọn đại một cái bàn, vừa kéo ghế ngồi xuống, cô Út bật đứng lên, móc bóp lấy ra tờ 100 đô đưa cho cô cháu gái. "Nè, con cầm tiền nầy, hai đứa muốn ăn ǵ tùy thích, cô nhớ ra là có chuyện cần làm, cô đi trước, sẽ gặp tụi con sau."
Từ lúc gặp cô Út cho đến giờ, cô nói cười luôn miệng, phản ứng nhanh nhẹn, biến đổi không ngừng, làm cho hai vợ chồng cô cháu gái bị động theo từng chuyển biến của cô. Giờ cầm tờ 100 đô trên tay hai vợ chồng nó bối rối chưa biết phản ứng sao, th́ cô Út đă đi nhanh ra xe, nói tài xế vọt thẳng về hướng Sài G̣n.
Nắm chặt tay cô Út, bà khóc ngất, cô Út nhẹ nhàng giải thích: "Sợ nó làm khó không trả lại giấy tờ cho chị, nên em làm bộ nói chuyện bán nhà cho nó ham mà đưa passport ra cho lẹ, rồi cũng phải t́m cách đưa chị ra khỏi chỗ đó cho nhanh. Sợ ở qua đêm, hai chị em ḿnh sẽ bị nó... làm càng v́ mưu đồ đă lộ. Nên rủ tụi nó đi ăn, để tiện bề kéo chị thoát thân."
- Chị sợ em không hiểu.
- Làm sao mà không hiểu! Cũng may là chị c̣n nhớ lời em căn dặn trước khi đi.
- Không nhờ câu... mật khẩu của em, th́ chị sẽ chết ṃn trong tay nó, và sẽ là món mồi ngon để tụi nó câu tiền... Em cũng khôn khi chọn câu: A Di Đà Phật, v́ khi nói lên câu nầy, nghe như ḿnh đang niệm Phật, tụi nó tinh ranh cỡ nào th́ cũng khó mà đoán ra.
- Khi thấy chị quyết định về Việt Nam an dưỡng tuổi già, ḷng em không yên, nên mới nghĩ ra câu mật khẩu nầy, để nếu có một ngày nhận được... tín hiệu nầy, em sẽ bay về... cứu chị.
Em à, chuyện như thế nầy chị có nghe nhiều người kể, nhưng không tin lắm và luôn nghĩ người bất hạnh đó sẽ không phải là ḿnh. Bây giờ lâm cảnh nầy chị mới hiểu v́ tiền th́ chuyện ǵ cũng có thể xẩy ra, gặp những đứa bất tài mà có ḷng tham th́ sẽ dùng mọi thủ đoạn để kiếm tiền, mà đi lường gạt người ngoài th́ không đủ sức c̣n lo tù tội, chi bằng kiếm tiền vừa dễ vừa nhanh mà lại an toàn đó là lợi dụng vào cốt nhục t́nh thâm. Người lường gạt, sang đoạt được, th́ nhởn nhơ vui hưởng v́ không phải lo bị truy tố, c̣n người mất của th́ lặng im trong nỗi đau không dứt v́ vừa mất tiền vừa mất cả ḷng tin.
Cổ nhân có nói: “Tứ thập bất hoặc, ngũ thập tri thiên mệnh, lục thập nhĩ thuận” (Tạm dịch: 40 tuổi th́ không bị nhầm lẫn, 50 tuổi hiểu được mệnh Trời, 60 tuổi nghe điều ǵ cũng thấy thuận tai).
Sau khi bước vào tuổi trung niên, chỉ muốn dùng cái tâm b́nh thường để làm những việc b́nh thường. Bài viết dưới đây là một bức thư mà một người trung niên viết cho chính ḿnh, lời nói ra chỉ là những câu chuyện b́nh thường trong nhà, trong cuộc sống, đơn giản nhưng hàm ư thâm sâu mà từng câu từng chữ đều thật thấm thía.
Nhất định phải đọc hết. Hăy ghi nhớ thật kỹ, đối với các bậc trung niên đều rất có ích.
1. Hăy thôi nghĩ về quá khứ
Chúng ta vào thời thanh thiếu niên chịu khổ bao nhiêu so với những người trẻ hiện nay. Cũng may, cuộc sống bây giờ càng ngày càng tốt, cũng có cho ḿnh một ít tiền tiêu, có một chút nhàn rỗi để làm những việc ḿnh thích.
Vậy nên, các bậc trung niên đừng nhất mực ch́m đắm trong những hồi ức quá khứ, hăy lạc quan, nh́n về tương lai, dù sao chúng ta cũng đă có 20 năm hoàng kim trong cuộc đời rồi.
2. Đừng nên tức giận
Lúc c̣n trẻ chúng ta có bao nhiêu là cáu gắt, đặc biệt là lúc con cái không nghe lời, khó tránh khỏi quát nạt nó, thậm chí dùng cả đ̣n roi. Nhưng hôm nay con cái đă trưởng thành rồi, đă có cách nghĩ cho riêng ḿnh rồi, và chúng ta cũng không giống như trước đây.
Chúng ta có thể vận dụng trí tuệ và kinh nghiệm tích lũy, cung cấp cho chúng tham khảo, đồng thời bảo tŕ thái độ yêu thương và hóm hỉnh của ḿnh. Không được v́ con cái không tiếp thu ư kiến mà không ngừng phàn nàn hoặc sinh tức giận để tránh h́nh thành căng thẳng cho hai thế hệ.
3. Hăy thôi phàn nàn, oán trách
Tục ngữ có câu: Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Mỗi người đều có lúc có phiền năo, có khi cũng muốn cùng người khác thổ lộ hết. Điều này có thể lư giải, nhưng phải chú ư không nên phàn nàn nhiều quá.
Nếu như bạn bè luôn phàn nàn với bạn về một việc, mỗi ngày mỗi ngày đều đang truyền đi những năng lượng trong lời nói, tin rằng bạn sẽ không muốn có một người bạn như vậy.
4. Đừng lăng phí thời gian
Thời gian trôi qua chỉ như một chớp mắt, giờ ta đă bước vào hàng bậc trung rồi. Thời gian không đợi người, chúng ta càng không nên lăng phí thời gian. Muốn làm cái ǵ th́ hăy làm, muốn mua ǵ th́ hăy mua, muốn ăn ǵ th́ hăy ăn. Đừng nói là: “Hăy đợi sau này”, “Đợi khi có thời gian”, “Đợi qua mấy hôm nữa”.
Người có thể đợi thời gian, nhưng thời gian quyết không đợi người! Vậy nên, đừng phụ bạc chính bản thân ḿnh.
5. Hăy thôi cô độc, cô đơn
Cho dù là ở cùng với con cái, cuối cùng th́ cũng là hai vợ chồng già sống với nhau, đều muốn làm được độc lập về tinh thần và không muốn suốt ngày sinh hoạt quẩn quanh trong nhà từ sáng đến tối.
Người già phần đông muốn đi đây đi đó, nên có bằng hữu xung quanh, có một số thú vui tao nhă, như vậy cuộc sống mới thêm phần phong phú.
6. Đừng xen vào việc của người khác
Làm người lớn tuổi, có một bí quyết, chính là đối với một số việc nên nh́n cho rơ, với một số việc không nên nh́n và cũng nên bỏ qua.
Không nên bất ḱ điều ǵ cũng lấy ḿnh làm trung tâm, nên cho con cái không gian sinh hoạt và một khoảng trời riêng, không nên can thiệp vào cuộc sống của chúng.
Về vấn đề giáo dục con cháu, hết sức không lấy “kinh nghiệm” mà cho rằng ḿnh đúng, cũng nên hiểu bố mẹ chúng là ai, cố gắng chiểu theo quan điểm của bố mẹ chúng để dạy dỗ chúng.
7. Không nên càm ràm
Sức khoẻ, t́nh yêu hôn nhân và công việc là chủ đề yêu thích khi trao đổi cùng con cái lúc về già, nhưng người trẻ lại không muốn người lớn nhắc nhiều về những vấn đề đó. V́ vậy, không nên hỏi nhiều về chuyện đó, có một số việc, bọn trẻ trong tâm tinh tường, tự chúng biết phải làm ǵ, chúng ta cũng chớ dông dài.
8. Đừng nên tồn nhiều tiền
Những người bằng hữu tuổi trung niên, nên dừng lại việc tích trữ tiền. Tiền dù tồn thành từng xấp, bất quá chỉ là con số. Chúng ta khổ cực cả đời, thật sự muốn đối đăi với ḿnh tốt một chút. Trong phạm vi năng lực của ḿnh, đừng quá quan tâm một bộ y phục bao nhiêu tiền, một món ăn bao nhiêu tiền, muốn mua, muốn ăn th́ cứ chi thôi!
Tiền ḿnh tiêu đó là tiền của ḿnh, tiền tồn trữ sau này chỉ là di sản mà thôi.
Nguồn: phunugiadinh.vn
Thời gian không đợi người, v́ vậy hăy làm những ǵ ḿnh muốn làm, hay mua ǵ muốn mua, muốn ăn ǵ th́ hăy ăn… (Ảnh: shutterstock.com)
Cổ nhân có nói: “Tứ thập bất hoặc, ngũ thập tri thiên mệnh, lục thập nhĩ thuận” (Tạm dịch: 40 tuổi th́ không bị nhầm lẫn, 50 tuổi hiểu được mệnh Trời, 60 tuổi nghe điều ǵ cũng thấy thuận tai).
Sau khi bước vào tuổi trung niên, chỉ muốn dùng cái tâm b́nh thường để làm những việc b́nh thường. Bài viết dưới đây là một bức thư mà một người trung niên viết cho chính ḿnh, lời nói ra chỉ là những câu chuyện b́nh thường trong nhà, trong cuộc sống, đơn giản nhưng hàm ư thâm sâu mà từng câu từng chữ đều thật thấm thía.
Nhất định phải đọc hết. Hăy ghi nhớ thật kỹ, đối với các bậc trung niên đều rất có ích.
1. Hăy thôi nghĩ về quá khứ
Chúng ta vào thời thanh thiếu niên chịu khổ bao nhiêu so với những người trẻ hiện nay. Cũng may, cuộc sống bây giờ càng ngày càng tốt, cũng có cho ḿnh một ít tiền tiêu, có một chút nhàn rỗi để làm những việc ḿnh thích.
Vậy nên, các bậc trung niên đừng nhất mực ch́m đắm trong những hồi ức quá khứ, hăy lạc quan, nh́n về tương lai, dù sao chúng ta cũng đă có 20 năm hoàng kim trong cuộc đời rồi.
2. Đừng nên tức giận
Lúc c̣n trẻ chúng ta có bao nhiêu là cáu gắt, đặc biệt là lúc con cái không nghe lời, khó tránh khỏi quát nạt nó, thậm chí dùng cả đ̣n roi. Nhưng hôm nay con cái đă trưởng thành rồi, đă có cách nghĩ cho riêng ḿnh rồi, và chúng ta cũng không giống như trước đây.
Chúng ta có thể vận dụng trí tuệ và kinh nghiệm tích lũy, cung cấp cho chúng tham khảo, đồng thời bảo tŕ thái độ yêu thương và hóm hỉnh của ḿnh. Không được v́ con cái không tiếp thu ư kiến mà không ngừng phàn nàn hoặc sinh tức giận để tránh h́nh thành căng thẳng cho hai thế hệ.
3. Hăy thôi phàn nàn, oán trách
Tục ngữ có câu: Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Mỗi người đều có lúc có phiền năo, có khi cũng muốn cùng người khác thổ lộ hết. Điều này có thể lư giải, nhưng phải chú ư không nên phàn nàn nhiều quá.
Nếu như bạn bè luôn phàn nàn với bạn về một việc, mỗi ngày mỗi ngày đều đang truyền đi những năng lượng trong lời nói, tin rằng bạn sẽ không muốn có một người bạn như vậy.
4. Đừng lăng phí thời gian
Thời gian trôi qua chỉ như một chớp mắt, giờ ta đă bước vào hàng bậc trung rồi. Thời gian không đợi người, chúng ta càng không nên lăng phí thời gian. Muốn làm cái ǵ th́ hăy làm, muốn mua ǵ th́ hăy mua, muốn ăn ǵ th́ hăy ăn. Đừng nói là: “Hăy đợi sau này”, “Đợi khi có thời gian”, “Đợi qua mấy hôm nữa”.
Người có thể đợi thời gian, nhưng thời gian quyết không đợi người! Vậy nên, đừng phụ bạc chính bản thân ḿnh.
5. Hăy thôi cô độc, cô đơn
Cho dù là ở cùng với con cái, cuối cùng th́ cũng là hai vợ chồng già sống với nhau, đều muốn làm được độc lập về tinh thần và không muốn suốt ngày sinh hoạt quẩn quanh trong nhà từ sáng đến tối.
Người già phần đông muốn đi đây đi đó, nên có bằng hữu xung quanh, có một số thú vui tao nhă, như vậy cuộc sống mới thêm phần phong phú.
6. Đừng xen vào việc của người khác
Làm người lớn tuổi, có một bí quyết, chính là đối với một số việc nên nh́n cho rơ, với một số việc không nên nh́n và cũng nên bỏ qua.
Không nên bất ḱ điều ǵ cũng lấy ḿnh làm trung tâm, nên cho con cái không gian sinh hoạt và một khoảng trời riêng, không nên can thiệp vào cuộc sống của chúng.
Về vấn đề giáo dục con cháu, hết sức không lấy “kinh nghiệm” mà cho rằng ḿnh đúng, cũng nên hiểu bố mẹ chúng là ai, cố gắng chiểu theo quan điểm của bố mẹ chúng để dạy dỗ chúng.
7. Không nên càm ràm
Sức khoẻ, t́nh yêu hôn nhân và công việc là chủ đề yêu thích khi trao đổi cùng con cái lúc về già, nhưng người trẻ lại không muốn người lớn nhắc nhiều về những vấn đề đó. V́ vậy, không nên hỏi nhiều về chuyện đó, có một số việc, bọn trẻ trong tâm tinh tường, tự chúng biết phải làm ǵ, chúng ta cũng chớ dông dài.
8. Đừng nên tồn nhiều tiền
Những người bằng hữu tuổi trung niên, nên dừng lại việc tích trữ tiền. Tiền dù tồn thành từng xấp, bất quá chỉ là con số. Chúng ta khổ cực cả đời, thật sự muốn đối đăi với ḿnh tốt một chút. Trong phạm vi năng lực của ḿnh, đừng quá quan tâm một bộ y phục bao nhiêu tiền, một món ăn bao nhiêu tiền, muốn mua, muốn ăn th́ cứ chi thôi!
Tiền ḿnh tiêu đó là tiền của ḿnh, tiền tồn trữ sau này chỉ là di sản mà thôi.
Con người khi về già, các bộ phận trong cơ thể đều lăo hóa, yếu đi. Một số điều sau đây luôn ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ.
Con người khi về già, các bộ phận trong cơ thể đều lăo hóa, yếu đi. Một số điều sau đây luôn ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ mà người cao tuổi cần phải lưu tâm đề pḥng.
1. Không nên tập luyện vào lúc sáng sớm
Ta vẫn có quan niệm cho rằng tập luyện vào buổi sáng là tốt v́ không khí trong lành. Điều đó không đúng. V́ từ 4-6 giờ sáng theo quy luật của đồng hồ sinh học của người già thân nhiệt đang cao, huyết áp tăng, thận thượng tuyến tố cũng cao gấp 4 lần buổi tối, nếu vận động mạnh, chạy hoặc đi bộ nhiều gặp gió lạnh, tim dễ ngừng đập. Đă có không ít cụ đi bộ buổi sáng sớm về ra mồ hôi, tắm xong huyết áp tăng đột ngột, đứt mạch máu năo, đột quỵ luôn. Tốt nhất là nên tập vào chiều tối, tuy không khí không được thanh sạch như sáng sớm nhưng an toàn hơn nhiều.
2. Đang ngủ không nên trở dậy vội vàng
Thần kinh người già thường chậm chạp. Lúc ngủ muốn dậy đi tiểu hoặc có ai gọi đang ở tư thế nằm mà trở dậy ngay, đi lại luôn dễ làm huyết áp tăng đột ngột, dễ dẫn đến đứt mạch máu năo. V́ vậy, đang ngủ khi có việc cần dậy phải từ từ theo 3 bước, mỗi bước khoảng nửa phút. Bước 1 khi tỉnh giấc hăy nhắm mắt lại nằm thêm nửa phút. Bước 2, ngồi dậy tại giường nửa phút xoa tay, xoa chân. Bước 3, cho hai chân chạm đất hoặc chạm nền nhà nửa phút rồi mới đứng dậy đi.
3. Không nên ngoái đầu một cách đột ngột
Người già mạch máu thường xơ cứng, thành mạch dày hẹp và đàn hồi kém. Nếu đột nhiên quay ngoắt đầu về phía sau, mạch máu ở cổ bị chèn ép, động mạch vốn đă hẹp bị chèn ép lại càng hẹp hơn cộng thêm thần kinh giao cảm bị kích thích mạnh làm mạch máu co lại, máu lưu thông chậm làm năo thiếu máu cục bộ, thiếu ôxy nên bị choáng, hoa mắt, chóng mặt, có người đă bị ngă. Vậy đang đứng hoặc đang đi có ai gọi từ phía sau, chớ có quay ngoắt đầu lại ngay mà nên quay chầm chậm. Tốt nhất là xoay cả người lại, tránh chỉ quay đầu.
4. Không nên đứng co một chân để mặc quần
Xương của người già thường bị xốp do thiếu canxi. Nếu không bị xốp th́ xương cũng gịn. Khi mặc quần mà đứng co chân để xỏ từng chân vào ống quần dễ bị ngă do mất thăng bằng hoặc do vướng vào quần. Người cao tuổi đă ngă th́ dễ găy xương, dập xương. Khi mặc quần tốt nhất là nên ngồi trên ghế hoặc trên giường. Trong nhà tắm nếu không có chỗ ngồi th́ phải dựa mông vào một bên tường để giữ thăng bằng cho khỏi ngă. Nhiều người bị ngă găy xương ống chân, dập xương chậu v́ đứng co chân mặc quần.
5. Không nên quá ngửa cổ về phía sau
Do gần mạch máu nơi cổ có nhiều đốt xương, b́nh thường giữa các đốt có chất nhờn bôi trơn nhưng về già chất bôi trơn kém đi, các đốt xương trở nên sắc cạnh. Khi ngửa cổ ra phía sau quá giới hạn cho phép, phần xương sắc cạnh đó làm tổn thương đến mạch máu, hạn chế lượng máu đưa lên năo gây ra thiếu máu năo làm ngất xỉu. V́ vậy, người già khi ngồi ghế tựa không nên ngửa cổ quá mức về phía sau.
6. Không nên thắt dây lưng quá chặt
Vùng bụng quanh dây lưng là nơi gần dạ dày, ruột non, ruột già, trực tràng và hậu môn. Dây lưng mà thắt chặt quá sẽ chèn ép các mạch máu bụng, cản trở máu lưu thông, đoạn trực tràng gần hậu môn có thể dễ bị ḷi ra ngoài khi đi đại tiện mà ta thường gọi là ḷi dom. Dây lưng thắt chặt, dạ dày, ruột non luôn ở trạng thái chịu sức ép ảnh hưởng xấu đến tiêu hóa. V́ vậy, không nên thắt chặt dây lưng và tốt nhất là dùng dây đeo quần qua vai, tiếng Pháp gọi là Bretel. B́nh thường ở nhà chỉ nên mặc quần ngủ lồng chun không nên mặc quần âu cứ phải thắt dây lưng làm bụng luôn bị g̣ bó.
7. Khi đi đại tiện không nên rặn quá mức
Táo bón là hiện tượng thường gặp ở người già. Tâm lư khi đi đại tiện không ai muốn ở lâu trong nhà vệ sinh nên thường muốn rặn mạnh để đi cho nhanh nhưng nếu rặn quá sức, mặt mũi đỏ gay rất nguy hiểm. Các khảo nghiệm về y học đă cho biết khi rặn mạnh dễ giăn tĩnh mạch ở hậu môn gây chảy máu nhưng điều quan trọng hơn là huyết áp sẽ tăng có thể dẫn tới tai biến mạch máu năo và nhồi máu cơ tim. Để đỡ phải rặn khi đi ngoài, người già cần ăn nhiều rau quả, chuối, khoai, uống nhiều nước để chống táo bón.
8. Không nên nói nhanh, nói nhiều
Một số nhà khoa học Mỹ phát hiện khi ta nói chuyện b́nh thường dù chỉ là chuyện vui nhẹ nhàng, các tế bào trong cơ thể vẫn chịu tác động và ảnh hưởng tới huyết áp. Thử nghiệm khoa học với 100 người mỗi người đọc 2 trang tài liệu với tốc độ nhanh chậm khác nhau. Kết quả cho thấy người đọc tốc độ vừa phải th́ huyết áp, nhịp tim b́nh thường. Người đọc nhanh quá, đọc liến thoắng th́ lập tức huyết áp tăng, nhịp tim tăng nhưng khi đọc thong thả trở lại, huyết áp, nhịp tim lại giảm xuống. Qua đó ta thấy người già nên nói ít, nói chậm th́ có lợi cho sức khỏe. Những cụ nào bị bệnh tim mạch, bị huyết áp càng phải nói chậm, nói ít.
9. Không nên xúc động
Đối với người già mạch máu đă lăo hóa nếu xúc động mạnh, quá giận dữ hoặc quá vui dễ bị nhồi máu cơ tim và đứt mạch máu năo. Do đó, người già không nên xúc động tránh mọi sự tức giận, buồn phiền mà cần sống thanh thản, ḥa nhă, vui vẻ, bỏ qua hết mọi chuyện ảnh hưởng đến tâm lư, sức khỏe.
Có một câu nói rất hay: "Đừng để chết v́ thiếu hiểu biết". V́ thật ra đă có rất nhiều người chết v́ thiếu hiểu biết kể cả những người c̣n trẻ. Qua sự hiểu biết ít ỏi của bản thân, qua kinh nghiệm cuộc sống và qua tham khảo các tài liệu y học mới nhất của nước ngoài mong rằng với bài viết ngắn này sẽ giúp các bậc cao niên sống lâu, sống khỏe, sống vui tăng thêm nhiều tuổi thọ.
Ông Jared Kushner, con rể Tổng Thống Donald Trump, đă được vào Havard sau khi ông bố tặng $2.5 triệu cho nhà trường. Tuy nhiên, gia đ́nh Kushner kịch liệt bác bỏ mối nghi ngờ này. (H́nh minh họa: Win McNamee/Getty Images)
Ở nước Mỹ, tốt nghiệp một đại học nổi tiếng là ch́a khóa tốt nhất để dễ kiếm việc làm. Hầu hết các phụ huynh người Việt đều lo cho con cái ḿnh được vào trường lớn. Một vụ x́ căng đan mới nổ có thể khiến nhiều người thấy chán, nhưng chắc không ai bỏ không thúc đẩy con cháu cứ cố gắng một cách lương thiện!
Các tài tử nổi tiếng Felicity Huffman và Lori Loughlin được nêu danh trong số các người giàu có đă bỏ tiền ra cho con ḿnh được nhập học, nhờ gian lận. Theo FBI điều tra, họ đă chi tổng cộng $6.5 triệu! Những người này sẽ phải hầu ṭa cùng nhiều viên chức đại học trong vụ tai tiếng chưa từng thấy trong nền giáo dục ở đại học Mỹ.
Người giàu ở Mỹ có thể chiếm ưu thế khi con xin vào đại học. Các trường lớn vẫn có chính sách ưu tiên nhận con cái của các cựu sinh viên. Cựu sinh viên các trường lớn thường thành công về tài chánh, có một cách nhắc nhở là đem tiền đóng góp cho trường cũ, để được chú ư hơn.
Tại Đại Học Havard, 14% sinh viên là con cháu các cựu sinh viên. Những học sinh xin vào Havard có 6% hy vọng được thâu nhận, nhưng có 34% con cháu các cựu sinh viên được vào học. Ông Jared Kushner, con rể Tổng Thống Donald Trump, đă được vào Havard sau khi ông bố tặng $2.5 triệu cho nhà trường. Gia đ́nh Kushner kịch liệt bác bỏ mối nghi ngờ này, v́ họ đă tặng dư cho rất nhiều cơ sở giáo dục. Nhưng trong cuốn “The Price of Admission” của Daniel Golden, in năm 2006 trước khi Tổng Thống Trump vào chính trị, tác giả đă phỏng vấn các người điều hành tại trường trung học cũ của Jared Kushner và họ cho biết học lực của cậu rất tầm thường.
Vụ x́ căng đan mới liên quan đến nhiều đại học danh tiếng như Yale, Georgetown, Đại Học Nam California (USC), UCLA, Stanford và Đại Học Texas. Chỉ có một người chủ mưu, là William Rick Singer.
Singer, 58 tuổi, đă lập ra một cơ sở từ thiện mang tên Key Worldwide Foundation, gọi tắt là Key, ở California, quảng cáo một chương tŕnh “kèm học” giúp các thí sinh muốn vào đại học. Nhưng sau đó đă “làm ăn lớn” khi tổ chức một mạng lưới gian lận, được trả tổng cộng $25 triệu, theo cáo trạng đọc trước ṭa ngày Thứ Ba, 12 Tháng Ba, 2019.
Mánh khóe b́nh thường nhất của Singer là gian lận trong các kỳ thi ACT (American College Testing) và SAT (Scholastic Aptitude Test) có mục đích trắc nghiệm khả năng học hành, mà các phụ huynh vẫn cho con tới các lớp luyện thi mọc lên khắp nơi, kể cả vùng Little Saigon.
Singer thuê người đi thi SAT và ACT thay cho các học sinh ứng viên vào đại học và hối lộ những người đứng đầu cũng như giám thị cuộc thi để giữ kín. Một mánh khóe khác là bảo thí sinh bỏ trống bài thi, rồi người giám thị ăn tiền sẽ điền các câu trả lời đúng vào đó. Phụ huynh trả đến $75,000 cho một vụ gian lận như vậy.
Trước ṭa, Singer thú nhận có khi c̣n bàn với phụ huynh để chọn một điểm số “vừa phải” đủ để được nhận vào trường nhưng không cao quá, bị chú ư. Được trả tiền rồi, Singer sẽ mướn Mark Riddell, ở Florida, đi thi hộ, hoặc tráo bài thi có câu trả lời đúng với “thân chủ” của ḿnh. Riddell đă cộng tác với Singer từ năm 2011. Theo công tố viện ở ṭa Boston cho biết th́ phần lớn các sinh viên không biết cha mẹ ḿnh đă mua cho ḿnh chỗ ngồi trong đại học, cho tới khi vụ tai tiếng này nổ ra.
Một mánh khóe khác của Singer là hối lộ 13 huấn luyện viên thể thao các trường để họ ủng hộ các ứng viên nhập học v́ thành tích trong các môn được nhà trường ưu đăi.
Các đại học Mỹ vẫn có chính sách nhận sinh viên giỏi thể thao dễ hơn; 70% sinh viên thể thao được công nhận giỏi thể thao được vô học nhưng một sinh viên thường cùng học lực chỉ được nhận với xác suất 0.0076%.
Bà Rudy Meredith, cựu huấn luyện viên bóng tṛn Đại Học Yale, và ông John Vandemoer, huấn luyện đội đua thuyền buồm thuộc Stanford University, đă bị Singer mua chuộc. Bà Meredith được trả $400,000 sau khi một ứng viên được vào Đại Học Yale.
Một huấn luyện viên tennis Đại Học Georgetown đă giúp cho 12 sinh viên vào đội tuyển của trường, được trả tổng cộng $2.7 triệu. Singer đă tạo ra những bức h́nh giả cho các sinh viên này, cho thấy họ đang chơi môn thể thao được chọn. Nữ tài tử Loughlin và ông chồng thú nhận đă trả $500,000 để con gái được gia nhập đội thể thao USC mặc dù không làm ǵ hết.
Tháng Sáu này quan ṭa ở Boston mới tuyên án, Singer có thể bị từ 15 đến 19 năm tù.
Vụ x́ căng đan mới làm ồn ào dư luận ở Mỹ v́ đây là một chuyện hiếm hoi, khi so với những vụ gian lận thi cử đă lên báo ở Việt Nam. Các trường đại học bị dính vào vụ này vẫn giữ được uy tín hàng trăm năm của họ, chính v́ đây là một chuyện ít khi xảy ra.
Sau vụ tai tiếng này, các phụ huynh cũng nên nghĩ lại khi thúc giục con cái cố học nhiều hơn để được vào các trường lớn nhận. Nhiều học sinh đă bị bệnh tâm thần v́ bị ám ảnh quá, chỉ lo ḿnh không làm đúng ư nguyện cho cha mẹ. Có 15% đến 40% học sinh trung học ở Mỹ thú nhận sử dụng quá nhiều “thuốc thức” thường dùng để trị bệnh.
Chúng ta nên khuyến khích con em lo học giỏi, nhưng cũng cần đào luyện tánh khí, chơi thể thao, thưởng thức nghệ thuật, sống với thiên nhiên ḥa hợp với mọi người trong xă hội. Không nên để các em chỉ nghĩ tới điểm số trong trường mà quên ḿnh phải sống cân bằng, hạnh phúc. Tuổi trẻ đáng được sống hạnh phúc. Mà hạnh phúc không tùy thuộc vào điểm số khi đi học, hay lợi tức khi ra đời.
Trong một cuộc nghiên cứu, có tới 90% sinh viên đại học công nhận họ đă gian lận khi đi thi. Những người gian lận trong cuộc sống như vậy khó đạt được hạnh phúc đích thực.
My Heart Palpitations Turned Out to Be Lung Cancer
Jen Babakhan
facebook twitter Pinterest Email
Every five minutes an American woman is diagnosed with lung cancer. After her diagnosis, Colette Smith is on a mission to educate other women.
electrocardiogram
DimiSotirov/Shutterstock
Four years ago on a late night, Colette Smith, 53, sat alone in her living room watching TV. The rest of her family had gone to bed earlier. Suddenly, she noticed her heart-rate speeding up. It slowed, but then happened again a few minutes later; this time the rapid pulse continued for ten minutes. “I thought it was strange, and it had never happened before—it made me sit up and pay attention.” She woke up her husband, and together they guessed that she was having heart troubles. Smith wasn’t. But she was experiencing the symptoms of a deadly disease.
Her husband drove her to the ER where a doctor suggested they do a CAT scan to check for blood clots in her lungs. “I knew when the doctor came to give me the results of the CAT scan that he looked concerned. He said they found a nodule in my left lung and several in my right. He told me to follow up with my primary care doctor. I didn’t think anything of it, though.” The presence of nodules don’t always mean a cancer diagnosis—here are 13 things to know about lung nodules.
When her regular doctor thought the CAT scan results were inconclusive, and Smith put the event out of her mind. “A year later, my primary doctor called me back and said he wanted to repeat the CAT scan to see if anything had changed.” She went in, and the next day she got a call from the doctor—even though he was away on vacation. “I knew that wasn’t good. The nodules were still there, and he wanted to do a PET scan.”
Though Smith’s PET scan results were also inconclusive, her doctor wasn’t satisfied. “I asked what he would do if he were in my shoes—he said he would take it one step further.” Smith found a highly recommended cardiothoracic surgeon. “He looked at my scans and said he could tell right away it was 1A lung cancer. I wasn’t so sure, so I asked for a biopsy.” When the biopsy was inconclusive, Smith’s surgeon recommended she get surgery to find exactly what they were dealing with. “I had the surgery and he was right. It was stage 1A lung cancer. The surgeon removed the upper lobe of my left lung, along with lymph nodes that may have been affected.”
Lung cancer is the leading cause of cancer-related death among men and women; about 142,670 people will die from the disease this year alone. Though smokers are more likely to develop lung cancer, many people—like Smith—develop it with no history of smoking. Often, patients will have no obvious symptoms until the cancer has spread. If symptoms are present, they’re likely to be a chronic or worsening cough (here’s when to worry about a cough that won’t go away), coughing up blood, chest pain that worsens with deep breaths or laughter, hoarseness, loss of appetite, weight loss, shortness of breath, fatigue, chronic lung infections, and sudden onset wheezing. Shoulder pain may also be a symptom—though that’s just one of possible reasons you have pain in your shoulder.
Though her recovery was difficult, Smith is feeling much better. She credits her walking routine and regular therapy with a mental health provider. “It’s amazing how much movement helps with pain management. Finding a therapist was also helpful because I needed someone I could trust and connect with outside of my family, who could help me understand it all.”
Because her doctors caught the cancer early, Smith did not require radiation, chemotherapy, or other targeted cancer therapies. After surgery, Smith was declared cancer-free. “I was one of the lucky ones,” she says. Smith continues to get scans every six months to check for recurrence. She’s also joined up with the American Lung Association to become one of their Lung Force Heroes—survivors that help raise awareness about the disease. (You can learn more about Lung Force and fund-raising efforts here.) Smith’s words of advice to others facing a frightening diagnosis? “This is probably one of the worst things you’ll ever face, so be sure to get care that you’re comfortable with—don’t settle for less.”
Finally: Good News About Prostate Cancer That Could Save Your Life
Thanks to a much better understanding of this common cancer, men are much more likely to survive prostate cancer—especially in the United States.
In the United States, 1 out of every 9 men will be diagnosed with prostate cancer in his lifetime. Scary news, but here’s something positive: The number of deaths due to the disease has plunged an amazing 51 percent from 1993 to 2016, according to the American Cancer Society, due largely to a combination of active surveillance and improved interventions.
“That is the largest fall of any major cancer of either men or women,” says Jonathan Simons, MD, an oncologist and the president and CEO of the Prostate Cancer Foundation. While the disease remains the most common cancer among American men other than skin cancer, with an estimated 164,690 new cases diagnosed in 2018, it is largely found in men aged 65 and older, with an average of diagnosis at age 66. Check out some more myths and truths about prostate cancer.
Prostate cancer facts
The prostate is a small gland about the size of a ping-pong ball located in men deep inside the groin, between the base of the penis and the rectum. Its job is to supply the seminal fluid (which mixes with sperm from the testes) in order to help sperm travel. A collection of nerves and blood vessels, called the neurovascular bundle, sits on either side of the prostate and also helps to control erectile function—which is why difficulty with erections is one of the signs of prostate cancer men should never ignore. In addition, the urethra, a narrow tube that connects to the bladder, runs through the middle of the prostate and along the length of the penis, through which both semen and urine travel out of the body. The prostate isn’t an essential organ, but it does play an important part in reproductive function.
Prostate cancer occurs when normal prostate cells mutate and grow out of control. But not all prostate cancers are alike. Some are very slow-growing and can take years to develop; others are aggressive and likely to divide and spread to other parts of the body relatively quickly.
Know your risk
Although age plays an important role, “Between 60 and 70 percent of prostate cancer is based on genetics,” says Dr. Simons. The disease is more common among African American men, who are 76 percent more likely to develop prostate cancer compared to white men and 2.2 times more likely to die from the disease, according to the Prostate Cancer Foundation.
Knowing your family history is key: Men who have had a relative with prostate cancer are twice as likely to develop the disease; those with two or more relatives are nearly four times as likely to be diagnosed. “There are at least 17 genes that we know of that are associated with prostate cancer today, including the ‘breast cancer’ genes BRCA1 and 2,” says Dr. Simons.
Sounding the alarm
“A big part of the decline in prostate cancer deaths is due to our being able to find the disease early and treat it appropriately,” says Rich Wender, MD, chief cancer control officer for the American Cancer Society.
There are two common ways to screen for prostate cancer: The first is a digital rectal exam (DRE), which allows a doctor to physically feel for irregularities. The second is a blood test that measures levels of PSA (prostate-specific antigen), a protein produced by the prostate. If something is wrong in the prostate (such as the growth of cancer cells), more PSA is released. “It’s like a smoke detector,” explains Dr. Simons. “While PSA will naturally rise as you get older, a sudden increase can signal that there’s a fire happening—the growth of cancer cells—that needs attention.” It’s not an exact science: Normal PSA levels vary and other things can cause it to rise, but it remains one of the most effective ways to screen for prostate cancer, adds Dr. Simons. “Most of the improvement in the reduction of the death rate due to prostate cancer has been early detection through PSA tests.”
The Prostate Cancer Foundation recommends that African American men get a baseline PSA screening starting at age 45 and that non-African Americans get an annual screening between the ages of 55-69. Because of the controversy over unnecessary treatment (invasive treatment for a tumor that might not ultimately spread or be dangerous), the U.S. Preventive Services Task Force does not recommend men over age 70 be screened. Here are some more things your doctor may not have told you about prostate cancer.
Watchful waiting
“About 40 percent of the prostate cancer diagnosed in the United States looks abnormal under the microscope but won’t kill you; the other 60 percent is aggressive or invasive,” says Dr. Simons. “Just as we shouldn’t be overtreating, we also still want to catch the more aggressive form.”
That’s where the idea of watchful waiting—or active surveillance—comes in. “A significant percentage of men with a low-risk prostate cancer diagnosis will develop a more aggressive second cancer,” says Dr. Simons. With active surveillance, men are advised to simply have their PSA levels rechecked on a regular basis to see if there is any unusual activity, and in some cases may also be given MRIs. “We have gotten better at helping men figure out if they have a form of prostate cancer that may be likely to progress,” notes Dr. Wender. “Active surveillance doesn’t mean doing nothing—it’s being an active participant in your health.”
Taking charge
Whether you’ve been diagnosed with prostate cancer or want to reduce your risk, there are steps to take to improve your health. The first is to watch your weight. “There’s clear evidence that having a BMI [body mass index] over 25 by the time you are age 30 increases your risk regardless of your genetics,” says Dr. Simons. Determine your BMI here.
Eating more cruciferous vegetables like broccoli, cauliflower, and Brussels sprouts can also help. “There appears to be a protective effect against prostate cancer from these types of vegetables,” says Dr. Simons. High-fat dairy—especially milk—on the other hand, may prove problematic.
Smoking not only increases your risk of lung cancer, but it can also speed the growth of prostate cancer, according to a recent study from Johns Hopkins University. If you’re struggling to kick the habit, here are 23 tips on how to quit smoking.
It can also pay to get some sunshine. Ultraviolet light is converted to vitamin D in the body, and that nutrient appears to have a protective effect against prostate cancer, says Dr. Simons. “Vitamin D is a hormone that not only keeps your bones strong but also boosts the immune system, so there may be some correlation there,” he adds. Researchers are studying whether vitamin D supplements might reduce prostate cancer risk, but it’s too early to make definitive recommendations, says Dr. Simons.
Finally, being physically active on a regular basis—walking at least 20 minutes a day, for example, or playing sports that raise your heart rate at least three times a week—may reduce your risk of prostate cancer. “Your prostate is the most sensitive organ in the body when it comes to exercise,” says Dr. Simons. “Every form of exercise appears to have a protective effect.”
Stay up to date
Being aware of your treatment options, which can range from active surveillance to surgery, is critical if you’re diagnosed. “It’s important to understand all of the risks and potential side effects involved,” says Dr. Wegner. Getting a second opinion can also be very helpful; you’re also more likely to hear up-to-date options if you seek care in a large health-care center where clinicians see a higher volume of cases. For more information, check out the Prostate Cancer Foundation’s patient and family guide, which provides the most up-to-date information on treatment options and risk assessment. You can also learn some surprising facts about prostate cancer here.
Why People with Red Hair Have a Higher Risk of Skin Cancer
Skin cancer is the most common cancer diagnosis in the United States. One in five Americans will develop skin cancer by the age of 70—and redheads are especially at risk. Here’s why people with red hair have a higher risk of skin cancer.
What is melanin?
Melanin is a pigment that special cells produce, according to Megan Winner, MD, a surgical oncologist with expertise in melanoma skin cancer from the NYU Winthrop Hospital. The melanin pigment absorbs light hitting the skin, dissipating the ultraviolet (UV) radiation from the sun before causing damage, Dr. Winner says. So it acts as the body’s natural defense against the harmful rays of the sun. “Exposure to UV radiation can directly harm the DNA of a skin cell, resulting in changes in the cell’s behavior that ultimately lead to the transformation of a normal cell into cancer,” she says. That’s why everyone should be regularly checking for these 7 skin cancer symptoms.
Why do people with red hair have a higher risk of melanoma?
People with lighter skin tone, particularly those with red hair, have lower levels of natural melanin protection and thus higher rates of melanoma, Dr. Winner says. The amount and type of melanin in our skin actually helps determine skin color, according to Shari Lipner, MD, a dermatologist at NewYork-Presbyterian and Weill Cornell Medicine. This same pigment determines hair color, too. Pheomelanin is the dominant, lighter pigment in people with red hair, while people with darker hair make the eumelanin pigment. These pigments are essentially why some people “tan” while others “burn” after sunlight damages the skin. Although you can’t control your natural hair or skin color, you can control these 9 surprising skin cancer risks you might be ignoring.
New research could make a difference
Recent research could make a big difference in decreasing the risk of melanoma in redheads. People with red hair have variants in the melanocortin-1 receptor protein, causing their light skin color, according to Dr. Lipner. The study showed mice given a small increase in palmitoylation, enhancing the melanocortin-1 receptor protection, were less likely to get melanoma than those who did not, Dr. Lipner explains. This research uses mouse models, however, and needs more work before applying the findings to humans, Dr. Winner notes. Plus, the body’s natural melanin alone is not enough to prevent skin cancer even in darker-skinned people, Dr. Winner says. So even if this research does eventually apply to people, you should never skimp on SPF.
In fact, people of all skin and hair colors can still decrease their risk of developing skin cancer by avoiding the sun during peak hours, regularly applying sunscreen, avoiding tanning beds, wearing protective clothing, and visiting a board-certified dermatologist for any concerning or changing spots on your skin. Checking out these 50 other things dermatologists need you to know about skin cancer also helps.
10 Things That Happen to Your Body When You Stop Eating Sugar
Denise Mann, MS
Cutting out sugar isn’t easy, but the health benefits are exponential—and they kick in almost immediately after you rein in your sweet tooth. Here’s exactly what happens.
Sugar equals wrinkles, says Anthony Youn, MD, a plastic surgeon in Troy, Michigan, and author of The Age Fix: A Leading Plastic Surgeon Reveals How To Really Look Ten Years Younger. “Sugar causes glycation, a process by which the sugar molecules bind to and deform the collagen and elastin in our skin,” he says. Collagen and elastin are the two main proteins that give our skin its youthful, supple properties, so we want to preserve them as much as possible.”Giving up (or reducing) the amount of sugar you eat can also reduce glucose and insulin spikes in your bloodstream, reducing chronic and acute inflammation linked to aging.” You can get your glow on within 14 days of giving up sugar, Dr. Youn says. Here’s how to get started cracking a sugar addiction.
“You might think eating a cookie will make you happy, but sugar consumption has actually been linked to higher rates of depression,” says Megan Gilmore, a certified nutritionist consultant in Kansas City, Kansas, and author of No Excuses Detox: 100 Recipes to Help You Eat Healthy Every Day. “This may be due to the fact that sugar can lead to chronic inflammation, which impacts brain function.” When you cut out sugar, you might feel that fog lift, along with your mood, in just one to two weeks, she says. Research helps to back this up. Women who consumed foods that ranked high on the glycemic index, including those rich in added sugar, were more likely to be depressed than women who ate fewer of these foods. This study appears in the June 2015 issue of The American Journal of Clinical Nutrition. If you control sugar spikes, you keep your moods in check, confirms Leah Kaufman, MS, registered dietitian at NYU Langone’s Weight Management Program. “Think about a kid on Halloween. After they eat all that sugary candy, they get a sugar high and then they crash,” she says. This is what happens when adults eat sugar too. Another study also shows that men who 67 grams or more of sugar per day had a higher risk of developing depression than those who ate less than 40 grams per day.
On average, we consume 22 teaspoons of added sugar a day, which equals around 350 calories, according to the Harvard School of Public Health in Boston. “Sugar can be addicting, and when we decrease the amount that we eat, it also stops cravings, so we consume fewer calories and lose weight,” Kaufman says. “When you eat refined sugar, your body may not get the signal that you’re full, causing you to consume too many calories and gain weight,” Gilmore says, adding, “When you replace sugar with nourishing whole foods, your hormones will naturally regulate, sending signals to the brain when you’ve eaten enough.” As a result, you’ll lose weight without trying so hard—often within the first week, she says. Look out for these signs you are eating too much sugar.
Sugar contributes to chronic inflammation, which lowers our immune system’s ability to fight off colds and flu, Gilmore says. What happens to your body when you stop eating sugar? “You’re likely to have fewer sniffles year-round, and it may also help to reduce your allergy and asthma symptoms too.” A study published in the American Journal of Clinical Nutrition found that eating 100 grams of sugar lowered white blood cells’ ability to kill bacteria by as much as 50 percent—and this effect lasted for up to 5 hours. It’s not too difficult to eat less sugar if you try these easy food swaps to reduce your sugar intake.
Quitting sugar gives your body’s natural detox systems a chance to do their job. “In the first couple of hours without sugar, your pancreas will start to produce less insulin and your liver will also start to catch up on processing stored toxins,” explains Marc Alabanza, a Certified Nutritional Counselor and program director of GroundSea Fitness, a detox retreat in the Berkshires of Massachusetts. This process will take a little longer if you are already insulin resistant (a pre-diabetes state in which your body produces the hormone insulin, but doesn’t use it properly), he adds. “The time for most of these symptoms to completely subside can run up to five weeks, at which point one will no longer be a slave to refined sugar.” Don’t miss these 7 ways to maintain healthy blood sugar
“When glucose spikes after eating sugary food, our insulin increases to compensate for it, and this activates a part of our nervous system which increases blood pressure and heart rate,” Kaufman says. High blood pressure is a major risk factor for heart disease, as is diabetes and obesity, both of which have been linked to excessive sugar consumption. Sugar also increases unhealthy blood fats called triglycerides in the blood, which up risk for heart disease and stroke. In one April 2014 study, those who ate the most added sugar were most likely to die from heart disease than their counterparts who consumed the least
Your sweet tooth is really anything but when it comes to the health of your smile, says Saul Pressner, DMD, a dentist in New York City. “Sugar is a major cofactor in causing cavities as it interacts with bacteria in your mouth to form the acid that causes decay,” he says. Your breath will also improve as sugar feeds the bacteria that cause bad breath. These benefits will be immediate, and will only get better with time, he says. Here are some other things sugar does to your body.
For men, eating sugar causes an insulin spike that drives pathways that reduce sex drive and function,” explains Mark Hyman, MD, Medical Director at Cleveland Clinic’s Center for Functional Medicine in Ohio and the Founder of the UltraWellness Center in Lenox, Massachusetts. Sugar also wreaks havoc female sex hormones, says Hyman, the author of several books including the 10-Day Detox Diet. This affects more than just sex life and desire, he adds. “It can cause women to lose hair on their head, and grow it on their faces as well as develop acne and irregular periods.” Reversing these effects are among the benefits of cutting out sugar
If it’s loaded in sugar, your midnight snack may rob you of the ability to get good night’s sleep, Dr. Hyman says. “People can develop low blood sugar and get night sweats if they have a sugary snack before bed,” he says. “Eating sugar before bed can also supercharge stress hormones, which leads to trouble sleeping. What happens when you stop eating sugar? You will get higher quality z’s within two or three days of kicking the sugar habit, he says.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
