Đừng để đắm thuyền

Doanh nghiệp và người lao động là những người đi chung trên một con thuyền. Nếu thuyền bị đắm thì tất cả cùng gặp họa...

“Chúng tôi sẽ tiếp tục thương lượng và thương lượng cho đến khi nào hai bên tìm được tiếng nói chung. Doanh nghiệp (DN) không thể phát triển nếu nhà quản lý và người lao động mỗi người nhìn một hướng khác nhau”. Ông Mingun Sung, Giám đốc chiến lược Công ty Carimax Sài Gòn (huyện Củ Chi, TP HCM), đã nhấn mạnh điều này sau vụ tranh chấp do công ty sa thải công nhân (CN) không đúng trình tự luật định vào tháng 11-2014.
Không có chuyện “bỗng dưng ngừng việc”
Thế nhưng, đó lại là kinh nghiệm rút ra sau tranh chấp và DN đã phải trả giá cả vật chất lẫn tinh thần. Theo thống kê chưa đầy đủ, năm 2014, tại TP HCM đã xảy ra hơn 80 vụ tranh chấp dẫn đến ngừng việc tập thể, nguyên nhân chủ yếu do DN vi phạm pháp luật lao động. Có những cuộc ngừng việc nhanh chóng được giải quyết, cũng có những cuộc kéo dài theo kiểu hai bên cùng “thi gan” với nhau xem ai bỏ cuộc trước như cuộc ngừng việc tại Công ty Vina Duke (100% vốn Hàn Quốc; trụ sở chính tại huyện Củ Chi). Hoặc có những cuộc ngừng việc mà khi cơ quan chức năng đến giải quyết, chủ DN đóng cửa không tiếp với lý do “đây là chuyện nội bộ, không cần bên ngoài can thiệp”.

Công nhân một doanh nghiệp tại quận 12, TP HCM ngừng việc vì những bức xúc không được lãnh đạo doanh nghiệp lắng nghe Ảnh: MAI CHI

“Không bao giờ có chuyện CN bỗng dưng ngừng việc. Chỉ khi nào CN bức xúc, phản ánh nhiều lần nhưng không được giải quyết thì mới ngừng việc. DN hay đổ thừa CN quá khích, manh động, thiếu thiện chí nhưng thật ra DN đâu có chịu lắng nghe CN”. Chị Lê Thị Thanh - CN một DN may đóng trên địa bàn quận Gò Vấp, TP HCM - nói về lý do CN ngừng việc vào tháng 10-2014. Cũng trong tháng 10-2014, tại Công ty V.D (huyện Hóc Môn, TP HCM), sau nhiều lần kiến nghị về chất lượng bữa ăn và nhiều bất cập khác trong quản lý nhưng không được giải quyết, tập thể CN đã ngừng việc. Thay vì đối thoại với CN để giải quyết bức xúc thì công ty im lặng, sau đó đột ngột ra thông báo “không tính lương những ngày CN ngừng việc, đồng thời sẽ trừ hết các khoản phụ cấp, tiền thưởng trong tháng”. Việc làm này của công ty như đổ thêm dầu vào lửa.
“Nhìn lại các cuộc tranh chấp, ngừng việc vừa qua, có thể thấy rõ ở những nơi đó, DN có nhiều thiếu sót trong thực thi pháp luật nhưng không có thiện chí khắc phục, sửa đổi. Không người lao động nào muốn lãn công, ngừng việc trừ khi họ bị dồn nén quá sức” - ông Nguyễn Phi Hổ, Phó trưởng Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ TP HCM, khẳng định.
“Phải thật lòng với nhau”
“Tôi nhớ cách đây đã lâu, đó là vào năm 2006, sau những cuộc ngừng việc rầm rộ của CN tại các KCX-KCN TP đòi tăng lương tối thiểu, bà Cù Thị Hậu, khi ấy là Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, đã đến thăm công ty và nói chuyện với CN. Tôi nhớ bà đã nói DN và CN là những người đi chung trên một con thuyền. Nếu thuyền bị đắm thì tất cả cùng chết. Ngược lại, nếu khó khăn mà hai bên hợp sức chèo chống thì chắc chắn con thuyền sẽ cập bến bình yên. Câu nói đó là phương châm làm việc của chúng tôi gần 10 năm qua” - ông Lý Minh Trung, giám đốc điều hành một doanh nghiệp có vốn đầu tư của Đài Loan tại KCX Linh Trung, chia sẻ như vậy.
Rất thú vị với hình tượng “chung một con thuyền”, ông Nguyễn Duy Nguyên, Giám đốc Công ty Việt Quân (quận Bình Thạnh, TP HCM), cho rằng: “Không một DN nào hoạt động mà không cần CN. Chính vì vậy mới có quan điểm xem CN là tài sản quý nhất của DN. Song từ nhận thức đến hành động là một khoảng cách mà không phải ai cũng thu hẹp, xóa bỏ được. Nhà quản lý giỏi hay dở, hơn hay thua nhau là ở chỗ này. Kinh nghiệm cho thấy những DN nào thật sự quý trọng người lao động thì nơi đó sẽ ổn định, phát triển”.
Trong thực tế, không ít chủ DN cũng quý trọng người lao động nhưng “lực bất tòng tâm”. Giám đốc một DN ngành nhựa ở quận Bình Tân, TP HCM tâm sự: “Tôi không muốn vi phạm pháp luật lao động nhưng suy thoái kinh tế vừa qua khiến chúng tôi quá khó khăn buộc phải nợ BHXH, BHYT. Tôi nói với CN nếu công ty đóng cửa thì 300 CN sẽ mất việc; quan trọng hơn, phía sau họ là 300 gia đình. Vì vậy, công ty mong CN hiểu, chia sẻ. CN tin tôi nên bây giờ mọi thứ đã ổn. Điều quan trọng nhất là cả hai phía phải thật lòng với nhau”.

Ông Nguyễn Văn Khải, Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ TP HCM:

Đồng hành với doanh nghiệp

Công đoàn (CĐ) là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của CNVC-LĐ nhưng cũng luôn đồng hành với DN trong chăm lo cho người lao động. Không chỉ vậy, thực tiễn chứng minh nơi nào DN lắng nghe CĐ, tạo điều kiện để CĐ hoạt động thì nơi ấy vai trò cầu nối của CĐ thể hiện rõ nét, hiệu quả; quan hệ lao động hài hòa, ổn định.
TL