Hezbollah tấn công Israel có thể "cứu" Trung Đông khỏi bờ vực chiến tranh?

[Romano]

Cuộc tấn công quy mô lớn của Hezbollah vào Israel vào cuối tuần trước được xem là bước leo thang đáng kể trong suốt 11 tháng giao tranh giữa hai bên. Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát, cuộc tấn công này chỉ dừng lại ở mục đích trả đũa và sẽ không phát triển thành chiến tranh tổng lực.
Căng thẳng leo thang ở Trung Đông
Trong gần một tháng trở lại đây, Trung Đông đang gấp rút chuẩn bị cho viễn cảnh xảy ra chiến tranh toàn diện. Sau cuộc tấn công bằng tên lửa từ Lebanon vào cao nguyên Golan, Israel lập tức trả đũa bằng một đợt pháo kích khác ở phía nam Beirut, giết chết chỉ huy cấp cao Fuad Shukr của Hezbollah. Vài giờ sau đó, thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh cũng thiệt mạng trong một vụ ám sát ở thủ đô Tehran.

Căng thẳng leo thang đã đóng băng các sân bay trên toàn khu vực. Một loạt các chuyến bay bị hủy ở cả hai bên biên giới, trong khi nhiều chính phủ kêu gọi công dân rời khỏi Lebanon và Israel để đảm bảo an toàn. Các nỗ lực ngoại giao nhằm ngăn xung đột lan rộng vẫn tiếp tục được duy trì nhưng có vẻ như, những điều này vẫn chưa đủ để hạ nhiệt tình hình Trung Đông.Trong tuyên bố đưa ra hôm 25/8, lực lượng Hezbollah ở Lebanon xác nhận đã mở đợt tấn công quy mô lớn vào Israel, trong đó phóng 320 tên lửa Katyusha và máy bay không người lái (UAV) chứa thuốc nổ, đánh trúng 11 căn cứ quân sự quan trọng của đối phương. Đây là lần đầu tiên, Hezbollah tấn công vào các vị trí sâu hơn trong lãnh thổ Israel.

Trước đó, Israel cũng cho biết đã tiến hành một cuộc tấn công phủ đầu Hezbollah sau khi "phát hiện lực lượng này đang chuẩn bị cho cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào lãnh thổ của họ". Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant lập tức ban bố tình trạng khẩn cấp tại Israel trong vòng 48 giờ tới.

Một tín hiệu đáng mừng?
Vụ tấn công xuyên biên giới này đánh dấu sự leo thang đáng kể sau 11 tháng giao tranh giữa Hezbollah và Israel. Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát lại nhận định, đây là một tín hiệu “đáng mừng”.

Chính quyền Israel đã sớm dỡ bỏ các hạn chế an ninh ở vùng lãnh thổ cực bắc của đất nước, được gọi là miền thượng Galilee. Lãnh đạo nhóm vũ trang Hezbollah Hassan Nasrallah cho biết cuộc tấn công nhằm vào Israel đang tạm dừng, đồng thời tuyên bố “muốn cho các cuộc đàm phán ở Gaza một cơ hội".

Theo cây viết Tamara Qiblawi của đài CNN, loạt động thái này báo hiệu sự trở lại của cường độ xung đột thấp tại mặt trận dọc biên giới Lebanon-Israel, có khả năng tiến tới hạ nhiệt tình hình Trung Đông và ngăn ngừa khả năng mở rộng chiến tranh. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là xung đột giữa hai bên đã chấm dứt.

“Hezbollah cho biết đây là "giai đoạn đầu tiên" trong kế hoạch trả thù cho thủ lĩnh Fuad Shukr nhưng không nêu chi tiết về hành động tiếp theo. Đây có thể là một kết thúc mở cho xung đột Israel-Hezbollah, hoặc có thể chưa phải là kết thúc”, bà Qiblawi nói.

Các cuộc tấn công diễn ra chỉ vài giờ trước khi các cuộc đàm phán hòa giải được nối lại tại thủ đô Cairo của Ai Cập, nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Đài CNN dẫn lời một nhà đàm phán Israel có mặt tại đây cho biết: "Tôi không nghĩ Iran muốn thấy xung đột leo thang, đặc biệt là khi Mỹ đã lên tiếng về vấn đề này", đồng thời bày tỏ kỳ vọng vào khả năng hạ nhiệt căng thằng giữa hai bên thông qua con đường đàm phán.

Hôm 25/6, Đại sứ Israel tại Mỹ Michael Herzog cho biết Iran đã cân nhắc tấn công Israel nhưng quyết định tạm ngừng sau khi nhận được thông điệp răn đe từ Washington cũng như cân nhắc tới vị thế của Mỹ tại khu vực.

Trong khi lời hứa đáp trả của Hezbollah dường như vẫn chưa thành hiện thực, Israel đang đối mặt với một mối đe dọa khác đến từ Tehran: Iran tuyên bố sẽ "trả thù" cho vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh tại thủ đô nước này - vụ việc được cho là do Tel Aviv thực hiện.

Trung Đông vẫn chưa an toàn
Sau các cuộc tấn công ở Beirut và Tehran vào cuối tháng trước, các quan chức tình báo, nhà ngoại giao và chuyên gia chính trị phương Tây và Israel liên tục đưa ra dự đoán về các kế hoạch trả đũa của Iran đối với Israel.

Với những hi vọng mong manh, cộng đồng quốc tế tiếp tục thực hiện các nỗ lực ngoại giao, đồng thời kêu gọi Hezbollah và Iran kiềm chế. Điều này dường như đã đẩy nhanh một tiến trình đàm phán khác nhằm đạt được lệnh ngừng bắn và thỏa thuận trao trả con tin ở Gaza. Hiện Israel và Hamas vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về các điều khoản hòa bình mà bên trung gian đưa ra.

Các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh vẫn tiếp tục diễn ra với tốc độ chậm, bất chấp những nỗ lực ngoại giao mạnh mẽ của Mỹ. Nhưng sự leo thang mới nhất cho thấy cả Iran lẫn các nhóm vũ trang phi nhà nước trong khu vực đều không thể chấp nhận viễn cảnh về một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn.

Hezbollah nhiều lần thề sẽ trả đũa bất kỳ cuộc tấn công nào của Israel vào Beirut bằng cách không kích vào các đô thị lớn ở Israel. Tuy nhiên, họ đã không hiện thực hóa mối đe dọa đó. Các mục tiêu tấn công vẫn tập trung tại khu vực biên giới – nơi diễn ra các đợt giao tranh ác liệt kể từ tháng 10/2023.

Bà Tamara Qiblawi nhận định, nguy cơ xảy ra chiến tranh toàn diện có vẻ thấp hơn đáng kể sau vụ giao tranh vào cuối tuần trước giữa Israel và Hezbollah. Tuy nhiên, những đe dọa từ phía Iran sẽ tiếp tục "kéo căng" tình hình xung đột tại các mặt trận có sự tham chiến của Israel ở khu vực biên giới giáp Lebanon và Dải Gaza.

“Cho đến khi các cuộc giao tranh kể trên chấm dứt, khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh toàn diện ở Trung Đông vẫn luôn chực chờ”, bà Qiblawi nói.