Theo như cư dân Nga và lính tráng Ukraina khá thân thiện với nhau, th́ dù Nga cố phản công nhưng khó thể tái chiếm Kursk trong những tháng tới. Quân đội Ukraina có thể c̣n lưu lại nhiều tháng nữa trên vùng đất gần biên giới này. Dường như thứ Sáu tuần trước quân đội Kiev lại tấn công vào khu vực tây nam Kursk để đánh bật các đơn vị Nga tham gia phản công. Đúng là cuộc chiếm đóng kỳ lạ của quân đội Ukraina tại vùng Kursk của Nga.
Ảnh tư liệu : Một đoàn xe tải của quân Nga bị hư hại v́ Ukraina pháo kích trên xa lộ quận Sudzhansky thuộc tỉnh Kursk của Nga, ngày 09/08/2024. AP - Anatoliy Zhdanov
Dân Nga vùng chiếm đóng có thiện cảm với « quân xâm lược » Ukraina
Được bộ tham mưu bí mật chuẩn bị, quân đội Ukraina hôm 06/08 đă gây bất ngờ cho các quan sát viên quốc tế cũng như quân Nga đóng ở biên giới, chỉ trong ṿng một tuần đă chiếm được 1.000 km² và khoảng 30 khu dân cư ở tỉnh Kursk của Nga - một sự sỉ nhục nặng nề cho Vladimir Putin.
Những tuần lễ gần đây tiến độ đă chậm lại, Ukraina nay phải bảo đảm việc quản lư lănh thổ và dân chúng Nga dưới sự kiểm soát của ḿnh. Đại tá Vadym Mysnyk, phát ngôn viên lực lượng Ukraina trong khu vực và là một trong những người đi cùng các nhà báo trong ngày, khẳng định trách nhiệm lo cho dân Nga và cung cấp những ǵ cần thiết. « Chính phủ của họ đă bỏ rơi và nay th́ oanh tạc vào họ ». Ukraina muốn chứng tỏ với thế giới là ngược với Nga, Kiev tôn trọng công ước Genève trong việc đối xử với thường dân trong thời chiến.
Chiếc xe chở phóng viên Les Echos và hai đồng nghiệp Ukraina phải thay đổi hành tŕnh v́ Nga dùng bom lượn. Chặng dừng đầu tiên là làng Kazachya Loknia, cách biên giới khoảng mười mấy cây số. Trái ngược với những thành phố, làng mạc Ukraina trong tầm bắn của pháo Nga, Kazachya Loknia vẫn nguyên vẹn, và khoảng một trăm người dân c̣n ở lại đây có quan hệ hết sức thân thiện với các quân nhân Ukraina. Nhiều người vẫy tay chào thân ái khi những chiếc thiết giáp Ukraina chạy ngang qua.
Chính quyền Nga bỏ rơi, quân đội Ukraina trợ giúp
Chiếc xe ngừng lại tại một đường phố trung tâm, những căn nhà xung quanh được viết lên chữ « Lyudi » bằng phấn, có nghĩa là có người sống bên trong. Những người lính Ukraina mang thực phẩm và thuốc men đến cho bà Irina, 70 tuổi. Dùng khăn mu-soa chậm nước mắt, bà nói : « Chúng tôi không có điện thắp sáng lẫn khí đốt, điện thoại, chẳng biết chuyện ǵ xảy ra ở Nga. Tôi xin tổng thống giúp đỡ nhưng ông ấy chẳng muốn ». Bà đă nhiều lần kêu gọi trợ giúp trên mạng xă hội nhưng không có hồi đáp.
Chỉ trong vài phút, một nhóm dân làng ṭ ṃ đă bao quanh chiếc xe quan sát các nhà báo từ nước ngoài và những người mặc quân phục, chào hỏi thân thiện. Được hỏi về quan hệ với quân đội Ukraina, bà Irina bày tỏ ḷng biết ơn về trợ giúp nhân đạo cho cư dân. Tuy dân chúng tỏ ra đầy thiện cảm, nhưng khi một phóng viên của kênh TSN (Ukraina) hỏi đám đông, ai chịu trách nhiệm về cuộc chiến tranh này, không ai dám trả lời. Nhà báo này cho rằng người dân cũng liên đới trách nhiệm v́ đă bầu cho Vladimir Putin. Với một nụ cười cay đắng, đại tá Vadym Mysnyk tránh xa khỏi nhóm, không tham gia đối thoại.
Ông giải thích : « Vẫn luôn là những lời biện minh, chúng tôi không biết, không quan tâm đến chính trị, chúng tôi chỉ là dân nghèo. Họ từ chối nhận phần trách nhiệm trong cuộc chiến đă kéo dài từ mười năm qua. Đối với họ, chiến tranh chỉ bắt đầu khi người Ukraina tiến vào Kursk ». Một trong các sĩ quan đưa máy tính ra, đề nghị dân làng xem một bản tin truyền h́nh tiếng Nga, cho thấy những vụ hỏa tiễn đánh vào các ṭa nhà dân cư ở Lviv và Poltava của Ukraina mới đây. Cư dân Nga bất lực nh́n « những ǵ quân đội họ đă làm ở Ukraina », những căn nhà sụp đổ, thành phố tan hoang, các gia đ́nh Ukraina khóc thương người thân thiệt mạng.
Một sĩ quan sau đó nói với phóng viên Les Echos, có thể chẳng được ǵ, nhưng cũng phải cho họ nh́n thấy. « Và có thể các trẻ em sẽ nhớ lại rằng những người lính Ukraina đă cho thức ăn và tử tế với các em ». Công tác « tuyên truyền giáo dục » này có thể không kéo dài được, khi hôm thứ Năm Matxcơva đă loan báo phản công quy mô vào Kursk.
Matxcơva không đẩy lùi được quân đội Kiev khỏi Kursk
Tuy nhiên theo thông tín viên của Le Figaro tại Matxcơva, th́ dù Nga cố gắng tái chiếm Kursk, nhưng đây không phải là chuyện dễ dàng. Quân đội Ukraina có thể c̣n lưu lại nhiều tháng nữa trên vùng đất gần biên giới này. Dường như thứ Sáu tuần trước quân đội Kiev lại tấn công vào khu vực tây nam Kursk để đánh bật các đơn vị Nga tham gia phản công.
Theo bộ Quốc Pḥng Nga, th́ trong hai ngày quân Nga đă tái chiếm 10 khu dân cư ở phía tây Kursk, trong số khoảng 100 thành phố, làng mạc Ukraina đang chiếm đóng. Như vậy có nghĩa là đă tiến sâu 20 đến 23 kilomet, đến tận làng Gordeevka gần biên giới. Tuy nhiên các quan sát viên cho rằng Nga chỉ tiến được 10 đến 15 kilomet với thiệt hại rất nặng nề.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) dựa theo dữ liệu định vị khẳng định không có bằng chứng nào cho thấy quân Nga đột phá được như đă thông báo, ngoại trừ ở Krasnooktyabrsky và Snagost cờ Nga đă được treo lên. Theo trang tin Meduza, lực lượng Nga tập trung đông đảo ở bờ phía nam ḍng sông Seïm chảy qua vùng Kursk, gồm tiểu đoàn thủy quân lục chiến 155 và ít nhất một trung đoàn của sư đoàn nhảy dù 106. Tư lệnh Ukraina, tướng Oleksandr Syrsky nói với New York Times là Nga huy động 60.000 quân cho mặt trận Kursk.
Vài ngàn quân Nga bị sập bẫy ?
Ukraina đă phá hủy các cầu và oanh kích thường xuyên những cầu phao mà quân Nga định dùng để vượt sông. Ngày 11/09, dường như Nga đă vào được làng Korenevo và chiếm Snagost, định giành Lyubimovka, trục tiếp tế quan trọng nhưng không thành công. Ư định tái chiếm Soudja, thành phố mang tính biểu tượng khó thể thực hiện. Ngược lại, các h́nh ảnh của ISW ngày 11 và 12/09 và từ Osint (mă nguồn mở) cho thấy quân Ukraina vượt biên giới gần làng Novy Pout ở tây nam tỉnh Kursk, cách Snagost 17 cây số, tuy với quy mô nhỏ.
Rơ ràng Ukraina muốn quật ngă nỗ lực phản công của quân Nga. Theo bản tiếng Nga của tờ báo Đức Bild, khoảng 2.000 đến 3.000 quân Nga bị bao vây tại khu vực giữa sông Seim và biên giới, không thể thoát ra v́ các cầu đă bị đánh sập và cầu phao liên tục bị pháo phá hủy.
ISW cho rằng Nga vẫn chưa có chiến dịch phản công quy mô. Theo các chuyên gia phương Tây, cần phải có số quân rất đông đảo mới đẩy nổi lực lượng Ukraina ra khỏi vùng Kursk. Tạp chí Forbes dẫn nguồn tin riêng nói rằng Vladimir Putin ra lệnh phải tái chiếm Kursk từ nay đến ngày 01/10, c̣n chuyên gia George Barros của ISW tin rằng Nga mong đẩy lùi Ukraina trước mùa đông.