[Series đặc biệt bầu cử 2024] Số 2: JD Vance, người thừa kế MAGA

“Tôi được nuôi nấng trong một gia đình lao động. Mẹ tôi phải nhờ cậy đến trợ cấp lương thực trong những lúc khó khăn. Bà tôi cần trợ cấp xã hội mới chăm lo được cho tôi, và bà phải làm vậy một phần vì mẹ tôi chật vật trong nghiệp ngập suốt phần lớn thời gian tôi còn nhỏ. Tôi đến trường đại học nhờ chương trình hỗ trợ dành cho cựu chiến binh sau khi tôi tham gia vào lực lượng Thuỷ Quân Lục Chiến và phục vụ tại Iraq.

Và rồi tôi đứng đây tranh cử để làm Phó Tổng Thống của các bạn, với niềm biết ơn sâu sắc với đất nước này, với Giấc Mơ Mỹ đã tạo điều kiện cho tôi. Trong 90 phút sắp tới, tôi muốn thuyết phục các bạn rằng nếu chúng ta có sự lãnh đạo tốt hơn ở Bạch Cung, nếu chúng ta đưa Donald Trump về lại đó, Giấc Mơ Mỹ sẽ một lần nữa nằm trong tầm tay của tất cả mọi người.”

- JD. Vance, phát biểu mở đầu Tranh luận Phó Tổng Thống 2024.

Nhìn người đàn ông tốt nghiệp trường Yale với dáng đứng thẳng cùng đôi mắt xanh thăm thẳm, ít ai nghĩ rằng James David (JD) Vance có một tuổi thơ nghèo khó. Cha Vance bỏ đi khi ông còn nhỏ, chắc mẹ ông cũng không ngờ rằng sau này cậu con trai ít được chăm sóc lại trở thành tác giả của một trong những đầu sách bán chạy nhất trong bảng xếp hạng New York Times best sellers, tốt nghiệp ngành Luật danh giá của đại học Yale, rồi từ tay trắng thành triệu phú sau khi giành được sự tin tưởng của Tỷ phú Peter Thiel để trở thành giám đốc điều hành Quỹ đầu tư của ông khi tuổi mới ngoài 30. Chưa dừng lại ở đó, Vance còn đắc cử vị trí Thượng Nghị sĩ Ohio, rồi bây giờ là ứng viên tranh cử Phó Tổng Thống của Donald J. Trump.
Câu chuyện của JD. Vance là minh chứng sống cho Giấc Mơ Mỹ và lời khẳng định rằng ở đất nước Cờ Hoa bạn có thể thành công miễn là đủ khát khao vì cơ hội luôn chờ đón. Có lẽ để hiểu thêm về trình độ và đẳng cấp chính trường của con người này, không gì bằng phân tích sâu hơn vào buổi tranh luận xuất sắc của ông đối với ứng viên Đảng dân chủ Tim Walz.
Ở ngoài mặt:

Vance đã giữ thần thái điềm đạm, vững vàng từ đầu đến cuối, trong cả ngôn ngữ cơ thể và từng câu phát biểu.
Tỏ ra cảm kích và thông cảm với những suy nghĩ của ứng viên đối lập dù khẳng định lập trường khác biệt.
Không tấn công vào những vấn đề cá nhân của Walz (như bị tố giác là nói dối, giả mạo công lao quân ngũ) mà hướng dòng tranh luận đến những điều cử tri quan tâm.
Khéo léo và súc tích trong các câu đối đáp, dù cho loạt câu hỏi dành cho ông đầy cạm bẫy, mang tính buộc tội và khó chịu hơn nhiều những câu hỏi dành cho ứng viên Dân Chủ.
Thể hiện hình ảnh người đàn ông Cánh hữu mới mẻ, thu hút chứ không già cỗi, bảo thủ như những chính trị gia Cộng Hoà trước đây.

Sâu xa hơn:

Vance không để lộ sơ hở nào, bảo vệ thành tích khi làm Tổng thống của Donald J. Trump một cách chắc chắn hơn cả chính Trump, như mong đợi từ người tốt nghiệp ngành Luật Đại học Yale.
Tấn công thành tích của Kamala Harris và xoáy sâu vào những vấn đề cử tri quan tâm nhất là kinh tế, việc làm và tình trạng nhập cư ồ ạt. Vance hiểu rất rõ đối thủ của ông không phải là Tim Walz mà là Kamala Harris, có thể nói đây là buổi tranh luận Tổng Thống lần 2 nhưng người ra mặt lần này là Vance.
Chính vì không tấn công cá nhân Walz, bảo vệ thành công Donald Trump nên Vance vô hiệu hoá sự chuẩn bị của Đảng Dân Chủ, đưa Walz vào thế lúng túng khi dòng tranh luận nằm ngoài dự đoán.
Trả lời câu hỏi ẩn của rất nhiều cử tri dành cho vị trí Phó Tổng Thống: người này liệu có đủ sức thay thế Tổng Thống trong trường hợp sức khoẻ của người đứng đầu Hoa Kỳ không cho phép, hay đủ sức thay thế điều hành chính phủ trong những tình huống khẩn cấp? Vance đã ngầm trả lời bằng chính màn thể hiện của mình, một cách vang dội rằng ông đủ khả năng để đảm đương những trọng trách lớn lao đó.
Vance thuyết phục được cử tri trung lập và trấn an cử tri trung hữu đồng ý với những chính sách của Donald Trump nhưng không thích tính cách quá mạnh mẽ của ông. Đóng vai trò là người hàn gắn những rạn nứt trong lòng cử tri Hoa Kỳ sau gần 10 năm chia rẽ vì những cuộc đấu tố liên tục của cách tả vào Donald J. Trump.
Đối với riêng phong trào MAGA, Vance trả lời được câu hỏi ai là người kế thừa xứng đáng những di sản của Donald J. Trump khi ông lùi xa chính trường ở tương lai. Cùng với đó, dập tắt hi vọng trở lại quyền lực của đám chính trị gia Cộng Hoà thủ cựu thuộc phe cánh Bush, Cheney hay Mitch McConnell. Chỉ sau một đêm, những lời cổ vũ cho Vance ứng cử Tổng Thống năm 2028 đã xuất hiện, với niềm hi vọng kéo dài sự ảnh hưởng của phong trào “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” thêm nhiều năm nữa.

Nhìn lại nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, một trong những chỉ trích có cơ sở nhất về ông là khả năng chọn người. Một loạt các nhân viên dưới quyền và thành viên nội các cũ của Trump như Mark Esper, Bill Barr hay Mike Pence hay ra mặt chê bai ông, thậm chí chống lại ông ở những thời khắc quyết định. “Cực chẳng đã”, Trump mới phải dùng người trong gia đình như Ivanka hay con rể Jared Kushner, đơn giản vì họ là một trong số ít người ông có thể tin tưởng. Rồi chính vì đưa người nhà vào những vị trí quan trọng nên Trump không thể bào chữa cho những cáo buộc “gia đình trị” từ truyền thông.
Cũng vì thế, khi Trump bất ngờ chọn JD. Vance vào vị trí Phó Tổng Thống, nhiều người đã cho rằng đây là một quyết định sai lầm nữa của Tổng Thống thứ 45 khi lúc đó ít người biết đến Thượng nghị sĩ Ohio. Thế nhưng Vance, qua thời gian, đã dần chứng tỏ được rằng ông là một lựa chọn xuất sắc. Những buổi vận động riêng lẻ của ông ban đầu chỉ có vài chục người tham gia, nay đã lên đến hàng ngàn người và sẽ không có gì bất ngờ nếu cử tri đến cổ vũ ông cũng nhiều như Trump sau cuộc tranh luận với Tim Walz.
Những điều Vance đang làm rất tốt là lời “giải oan” cho Trump, cũng là lời khẳng định Trump có tầm nhìn tốt hơn bà Harris ở quyết định quan trọng đầu tiên của các ứng viên Tổng Thống: chọn người cùng tranh cử với mình.
Suốt hơn 1 tháng qua, Vance đi lại như con thoi giữa các tiểu bang để trả lời phỏng vấn và truyền đạt những chính sách của Trump tới cử tri cũng như giải đáp các câu hỏi của họ. Vance chưa bao giờ ngần ngại trước những câu hỏi hóc búa của phóng viên các đài cánh tả chỉ chực chờ ông lỡ miệng, cũng không nao núng khi nhiều người kêu gọi ông nhường vị trí cho RFK.Jr. Ông thầm lặng, tập trung, trau dồi và vụt sáng ở thời điểm quyết định.

“Tôi nhớ khi được nuôi nấng bởi Bà, đôi khi bà không đủ tiền để bật lò suởi vào buổi tối bởi vì Ohio có thể trở nên rất lạnh về đêm. Tôi tin rằng, ở cương vị một người muốn trở thành Phó Tổng Thống của đất nước, chúng ta là một quốc gia đủ giàu có và thịnh vượng để tất cả người Mỹ, dù nghèo hay giàu, đều có thể bật lò sưởi lên vào những đêm đông lạnh giá. Điều đó đã trở nên khó khăn hơn vì những chính sách năng lượng của Kamala Harris. Tôi tin rằng dù bạn giàu hay nghèo, bạn cũng phải có đủ khả năng đặt lên bàn một bữa ăn ngon cho gia đình. Điều đó đã trở nên nên khó khăn hơn vì những chính sách của Kamala Harris. Tôi tin rằng dù bạn giàu hay nghèo, bạn cũng phải có đủ khả năng để mua một căn nhà, sống trong khu phố an toàn, với cộng đồng không bị tràn lan chất gây nghiện, và điều đó cũng trở nên khó khăn hơn dưới thời Kamala, vì những chính sách của bà ấy.

Bây giờ, tôi đã tham gia chính trị đủ lâu để làm những gì Kamala Harris làm khi bà ấy đứng trước người dân Mỹ và nói rằng vào ngày đầu tiên bà ta sẽ giải quyết tất cả những thách thức mà tôi vừa liệt kê. Bà ấy đã giữ chức vụ Phó Tổng thống được ba năm rưỡi. Ngày đầu tiên là 1400 ngày trước rồi. Kết quả là chính sách của Harris đã làm cho những vấn đề này trở nên tồi tệ hơn.

Tôi tin rằng chúng ta có đất nước đẹp nhất thế giới. Tôi gặp những người đang vận động tranh cử, những người thiếu tiền mua thực phẩm nhưng vẫn đủ ân cần và rộng lượng để hỏi thăm tôi, nói với tôi rằng họ đang cầu nguyện cho gia đình tôi.

Điều đó đã dạy tôi rằng chúng ta có đất nước vĩ đại nhất, đất nước xinh đẹp nhất, những con người tuyệt vời nhất ở bất cứ đâu trên thế giới. Nhưng họ sẽ không thể đạt được ước mơ trọn vẹn của mình với sự lãnh đạo yếu kém mà chúng ta có ở Washington. Họ sẽ không thể thực hiện Giấc mơ Mỹ nếu chúng ta làm điều tương tự mà chúng ta đã làm trong ba năm rưỡi vừa qua. Chúng ta cần thay đổi. Chúng ta cần một hướng đi mới. Chúng ta cần một Tổng thống đã từng làm việc này một lần và ông ấy làm rất tốt. Hãy bỏ phiếu cho Donald Trump. Nhưng cho dù bạn bỏ phiếu cho tôi hay bỏ phiếu cho Tim Walz, tôi cũng muốn nói rằng tôi rất tự hào khi được đứng đây và tôi ủng hộ bạn. Chúa phù hộ cho bạn và chúc bạn ngủ ngon.”

- James David Vance, Phát biểu kết thúc Tranh luận Phó Tổng Thống 2024.
Xuất thân nghèo khó và tự mình lập thân, Vance xứng đáng với sự tin tưởng rằng ông sẽ hướng nền kinh tế đến việc mở rộng thêm nhiều cơ hội cho mọi người. Là một cựu quân nhân, chắc chắn ông hiểu được rằng luôn phải chiến đấu và nỗ lực hết mình để bảo vệ lý tưởng cốt lõi của Hoa Kỳ. Là một người biết ơn Giấc Mơ Mỹ, Vance sẽ hiểu rằng nguời nhập cư phải hoà nhập vào văn hoá nơi đây cũng như đóng góp tích cực cho đất nước trước khi trở thành công dân Hoa Kỳ, ông chắc chắn sẽ không thích việc vẫy những lá cờ của những quốc gia toàn trị hay hiếu chiến trên lãnh thổ xứ sở tự do, dù ông sẽ là người bảo vệ đến cùng Tu chính án thứ nhất.

Nếu Donald J. Trump là người xông pha mở đường cho phong trào MAGA và những cử tri bị bỏ quên của Hoa Kỳ, thì Vance chính là người kế thừa đủ sức đặt lên vai sự kỳ vọng của những người yêu tự do. Hãy cùng bầu cho ông vào Tháng mười một để mang đến Giấc Mơ Mỹ cho những người xứng đáng!
Anh Vũ Ngô. -10/03/2024