Chính sách kinh tế dưới thời chính quyền Trump hay Biden tốt hơn?

[Romano]

Đại dịch Covid đã tấn công nền kinh tế vào năm cuối cùng nhiệm kỳ của ông Donald Trump. Việc làm tăng vọt dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden, nhưng lạm phát cũng tăng.
Cựu Tổng thống Donald Trump đang sử dụng thành tích kinh tế của mình làm nền tảng cho chiến dịch tái tranh cử lần thứ hai. Trong khi đó, mặc dù Phó Tổng thống Kamala Harris không phải là người điều hành trực tiếp, nhưng những thành công trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden cũng phần nào phản ánh khả năng lãnh đạo của bà.

Người dân Mỹ liên tục đánh giá cao thành tích kinh tế của ông Trump hơn so với ông Biden, điều này đã khiến các cố vấn của ông Biden thất vọng vì họ cho rằng ông chưa nhận được sự công nhận mà ông xứng đáng có được.

Vậy, dữ liệu kinh tế thực tế cho thấy điều gì về cách thức điều hành của cả hai nhà lãnh đạo?

Chỉ số GDP
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là thước đo quan trọng nhất phản ánh hiệu suất của nền kinh tế. Trong 3 năm đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, nền kinh tế Mỹ đã tăng trưởng tốt, với GDP thực (đã điều chỉnh theo lạm phát) tăng trưởng ở mức 2,8% mỗi năm từ quý 4 năm 2016 đến quý 4 năm 2019. Tuy nhiên, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, GDP bị ảnh hưởng nặng nề, khiến tốc độ tăng trưởng trung bình trong suốt nhiệm kỳ của ông giảm xuống còn 1,8%.

Dưới thời Tổng thống Joe Biden, GDP đã có sự cải thiện rõ rệt. Nhờ vào sự phục hồi mạnh mẽ trong năm đầu tiên cầm quyền, GDP thực đã tăng trưởng với tốc độ 3,2% mỗi năm từ cuối năm 2020 đến quý 2 năm 2024. GDP hiện tại thậm chí còn cao hơn so với dự báo của các nhà kinh tế trước đại dịch.

Cụ thể, trong 4 năm nhiệm kỳ của ông Trump, GDP đã tăng tổng cộng 7,6%, trong khi dưới thời ông Biden, con số này đạt 11,8% tính đến thời điểm hiện tại. Các chuyên gia kinh tế dự báo rằng báo cáo GDP của quý 3, công bố vào cuối tháng 10 tới đây, dự kiến sẽ khả quan. Nhìn chung, GDP dưới thời ông Biden sẽ ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ nhất của một nhiệm kỳ Tổng thống kể từ những năm cuối của cựu Tổng thống Bill Clinton.

Lạm phát
Mặc dù tăng trưởng GDP dưới thời Tổng thống Joe Biden khá khả quan, nhưng lạm phát lại trở thành một vấn đề nghiêm trọng.

Trong 3 năm đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, lạm phát ở mức tương đối thấp. Thậm chí, khi đại dịch Covid-19 bùng phát lần đầu, lạm phát còn giảm xuống. Từ tháng 1/2017 đến tháng 1/2021, chỉ số giá tiêu dùng do Bộ Lao động Mỹ công bố chỉ tăng tổng cộng 7,8%

Ngược lại, dưới thời ông Biden, giá cả đã tăng vọt. Mặc dù lạm phát đã có dấu hiệu hạ nhiệt trong thời gian gần đây, người dân Mỹ vẫn phải đối mặt với những mức giá cao trước đó. Tính đến tháng 9, giá tiêu dùng đã cao hơn gần 20% so với mức đầu năm 2021.

Kể từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Ronald Reagan, khi giá tiêu dùng tăng 21%, chưa có Tổng thống nào phải đối mặt với mức lạm phát cao như hiện nay.

Nếu như GDP có sự sụt giảm trong nhiệm kỳ của ông Trump do hậu quả của đại dịch, thì mức lạm phát gia tăng dưới thời ông Biden lại đến từ các vấn đề trong chuỗi cung ứng và sự tăng giá dầu liên quan đến cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Một minh chứng cho điều này là lạm phát đã tăng cao ở nhiều khu vực khác trên thế giới. Cụ thể, giá cả trong khu vực Eurozone hiện nay tương đương với mức giá ở Mỹ so với đầu năm 2021. Điều đáng chú ý là tăng trưởng kinh tế của khu vực Eurozone lại ra chậm hơn nhiều so với Mỹ.

Tuy nhiên, hầu hết người dân Mỹ không so sánh mức giá với các quốc gia khác. Thay vào đó, họ chỉ tập trung vào tình trạng lạm phát trong nước, và điều này là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc Tổng thống Biden thường nhận được đánh giá tiêu cực về tình hình kinh tế, bất chấp sự phát triển mạnh mẽ của thị trường lao động.

Số lượng việc làm
Trong 3 năm đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, tính đến tháng 2/2020, nền kinh tế Mỹ đã tạo ra 6,7 triệu việc làm. Tuy nhiên, vào tháng 3 và tháng 4, 21,9 triệu việc làm đã mất đi. Mặc dù thị trường lao động bắt đầu có dấu hiệu phục hồi vào tháng 5, nhưng đến cuối năm 2020, nền kinh tế có ít hơn 2,7 triệu việc làm so với cuối năm 2016.

Dưới thời Tổng thống Biden, số lượng việc làm đã tăng trưởng mạnh mẽ. Tính đến tháng 9, Mỹ đã thêm 16,2 triệu việc làm kể từ tháng 1/2021.

Tính đến tháng 9 vừa qua, tốc độ tăng trưởng việc làm hàng năm trong nhiệm kỳ của Tổng thống Biden vẫn là mạnh mẽ nhất, tính theo tỷ lệ phần trăm, kể từ khi Tổng thống Carter kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 1/1981.

Sự gia tăng việc làm trong nhiệm kỳ của Tổng thống Biden vượt xa dự đoán của nhiều nhà kinh tế về khả năng tạo ra việc làm. Ngay trước khi đại dịch xảy ra, Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính sẽ có trung bình 155,1 triệu việc làm trong quý 3 năm 2024. Tuy nhiên, con số thực tế đã cao hơn con số dự báo hơn 3 triệu.

Tình trạng thất nghiệp
Tỷ lệ thất nghiệp có diễn biến tương tự như số lượng việc làm trong nhiệm kỳ của hai vị Tổng thống. Cụ thể, tỷ lệ thất nghiệp giảm từ 4,7% khi Tổng thống Trump nhậm chức xuống còn 3,5% vào thời điểm trước đại dịch. Tuy nhiên, sau đó, tỷ lệ này đã tăng vọt lên mức cao kỷ lục, đạt 6,4% vào tháng 1/2021.

Dưới thời Tổng thống Biden, tỷ lệ thất nghiệp đã giảm từ mức 6% xuống còn 5% và 4%. Vào năm ngoái, tỷ lệ này đã đạt mức thấp nhất trong vòng 70 năm là 3,4%. Tuy nhiên, hiện tại, con số này đã tăng lên 4,1%.

Thu nhập hộ gia đình
Theo số liệu từ Cục Điều tra Dân số Mỹ, thu nhập hộ gia đình đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong 3 năm đầu của nhiệm kỳ Tổng thống Trump, nhưng lại giảm trong năm cuối cùng.

Cụ thể, cơ quan này đã khảo sát thu nhập hộ gia đình vào năm 2019, trong những tháng khó khăn nhất của đại dịch. Do đối tượng của cuộc khảo sát chủ yếu là các hộ gia đình có thu nhập cao, nên thu nhập trung bình đã tăng 7,2% vào năm 2019. Tuy nhiên, vào năm tiếp theo, khi các số liệu được thu thập chính xác hơn, mức thu nhập đã giảm 2%.

Tổng quan cho thấy thu nhập trung bình thực tế năm 2020 cao hơn 8,2% so với năm 2016.

Dưới thời Tổng thống Biden, lạm phát đã tác động tiêu cực đến thu nhập hộ gia đình, đặc biệt là trong năm 2022. Tính đến năm ngoái, thu nhập trung bình thực tế chỉ tăng 1,3% so với năm 2020. Các nhà phân tích tại Motio Research ước tính thu nhập đã tăng thêm kể từ đó, nhưng tăng trưởng thu nhập dưới thời ông Biden vẫn có khả năng thấp hơn so với thời ông Trump.

Số lượng tài sản
Người dân Mỹ đã trở nên giàu có hơn đáng kể dưới thời Tổng thống Trump, đặc biệt là sau khi đại dịch bùng phát.

Theo số liệu từ Cục Dự trữ Liên bang (Fed), vào cuối năm 2019, giá trị tài sản thực tế trung bình của các hộ gia đình thuộc nhóm trung lưu (theo thu nhập) đã tăng 13,5% so với quý cuối cùng của năm 2016. Đến cuối năm 2020, mức tăng trưởng đã đạt khoảng 30%. Sự gia tăng này một phần bắt nguồn từ sự phát triển của thị trường chứng khoán và bất động sản, cũng như các khoản hỗ trợ lớn từ chính phủ đã được chuyển vào tài khoản của các hộ gia đình.

Dưới thời Tổng thống Biden, giá trị tài sản từ chứng khoán và bất động sản cũng đã tăng lên, nhưng lạm phát đã làm giảm bớt giá trị của những thành quả này. Nhiều hộ gia đình cũng đã tiêu xài phần tiền họ tiết kiệm được từ các gói hỗ trợ kinh tế ban hành trong năm cuối nhiệm kỳ của ông Trump và đầu nhiệm kỳ của ông Biden. Tính đến quý hai, giá trị tài sản thực tế của các hộ gia đình thuộc tầng lớp trung lưu đã tăng 4,6% so với cuối năm 2020.

Tuy nhiên, sự gia tăng tài sản của nhiều người Mỹ thuộc nhóm trung lưu trong thời gian cầm quyền của ông Biden lại không đều, mà tùy thuộc vào việc họ có sở hữu nhà hay không. Những chủ sở hữu nhà ở đã chứng kiến giá trị tài sản của họ gia tăng. Tuy nhiên, chính việc tăng giá này, kết hợp với lãi suất thế chấp cao, đã khiến nhiều người không sở hữu nhà không thể tiếp cận được thị trường bất động sản.