Theo như hai cựu tù binh Mỹ bị bắt vào ngày 9 tháng 6 ở Ukraine và được Nga trả tự dao vào giữa tháng 9 vừa qua, khiến sau khi cùng trở về quê hương ở tiểu bang Alabama, cuối tuần qua hai cựu tù b́nh Alex Drueke, 40 tuổi, và Andy Huỳnh Tài, 27 tuổi, đă kể lại với báo chí về sự tra tấn kinh hoàng bởi quân Nga.
Andy Huỳnh Tài và Alex Drueke tại Trinity, Alabama hôm 29 tháng 9, 2022. Họ được thả ngày 21 tháng 9 sau 104 ngày bị Nga bắt làm tù binh tại Ukraine. (William DeShazer/ The Washington Post via Getty Images)
Ông Alex và anh Tài đă nói chuyện với các báo về những lần bị tra tấn, hành hạ thể xác và tâm lư mà họ đă trải qua trong hơn ba tháng trời. Ông Alex Drueke từng phục vụ trong Bộ Binh và Huỳnh Tài trong Thủy Quân Lục Chiến - đă gặp nhau tại Ukraine vào tháng Tư sau khi gia nhập Quân Đoàn Quốc Tế Pḥng Thủ Lănh Thổ Ukraine. Sau đó, họ cùng nhau gia nhập đơn vị quân sự của Lực Lượng Đặc Nhiệm Baguette, và bị bắt trong một nhiệm vụ trinh sát bằng máy bay không người lái ở phía bắc Kharkiv.
Ông Alex và anh Tài cho biết đơn vị của họ bị phục kích, và mọi người trong đội phải t́m đường đi riêng. Alex và Tài không nêu chi tiết cách thức và địa điểm họ bị quân Nga bắt, chỉ nói rằng ban đầu họ được đưa đến một “thành phố lều” ở Nga cùng với những người bị bắt khác.
Alex nói rằng các cuộc tra tấn là “khủng khiếp,” những tù b́nh bị hỏi liên tục việc họ có là CIA không, bị đánh đập và thiếu ngủ, và người Nga “thực sự nghĩ rằng chúng tôi đă được chính phủ của chúng tôi cử đi, hoặc có một lượng lớn chính phủ ủng hộ.”
Sau đó hai tù binh được đưa đến gần miền đông Ukraine, nơi họ bị giam trong một tầng hầm lạnh lẽo và được cấp nước bẩn cùng một ổ bánh ḿ mỗi ngày. Các tù binh cho biết họ đă bị đánh đập và bị yêu cầu xác định danh tính những người trong những bức h́nh mà họ chưa từng thấy trước đây và phải gọi cho các tổ chức ở Hoa Kỳ, như Đường Dây Khủng Hoảng Cựu Chiến Binh. Alex và Tài tin rằng các viên chức t́nh báo Nga đă chỉ huy các cuộc tra tấn này.
Nơi giam giữ cuối cùng của họ là một khu nhà tù bị nhiễm rệp. Trên lưng Tài có hàng chục vết sẹo do rệp cắn. Những tù binh được trả tự do vào ngày 21 tháng 9 trong khuôn khổ trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine, sau 104 ngày bị giam cầm.
Cả hai đều nói rằng họ bị tê tay, các vết hàn trên cổ tay do bị trói và sụt gần 30 pound (13.6 kilo) trong thời gian bị Nga giam giữ. Alex có thể đă bị găy bốn xương sườn, và Tài nói rằng anh bị mất trí nhớ ngắn hạn và tâm trí của anh bị “sa sút” trong mấy tháng qua.
Andy Huỳnh Tài bị rệp cắn nát lưng trong lúc bị giam dưới hầm nhà và bị tra tấn bởi quân Nga tại Ukraine. Anh bị giảm cân gần 30 pound trong thời gian bị bắt làm tù binh. (William DeShazer/ The Washington Post via Getty Images)
Hai cựu tù binh quyết định nói chuyện với báo chí để gây chú ư đến nhu cầu của quân đội Ukraine và t́m cách giúp Suedi Murekezi, một cựu binh Mỹ khác ở chung pḥng giam với họ, được trả tự do.
Trong ba tháng bị giam cầm, tuy bị tra tấn thể xác, biệt giam và thiếu ăn, những chuyến đi đến tự do gần như đă làm cho Alex Drueke xuống tinh thần tột độ, muốn chết cho xong. Trong cùng chuyến với ông, ngoài Andy Huỳnh Tài c̣n có tám tù binh khác từng đến Ukraine chống quân xâm lăng Nga. Họ là nhóm 10 tù b́nh đă được thả vào ngày 21 tháng 9 trong một thỏa thuận do Ả Rập Saudi làm trung gian. Những người khác đă đến từ Croatia, Morocco, Thụy Điển và Anh.
Ông Alex kể rằng tay ông bị trói, đầu bị trùm một chiếc túi nhựa có quấn băng keo quá chặt đến nỗi trán ông bị sưng. Alex cho biết ông và bạn tù Tài đă ở trạng thái kinh hoàng này trong lúc bị chuyển qua hàng loạt chiếc xe từ miền đông Ukraine đến một phi trường ở Nga có lính bao vây. Họ không hề biết ḿnh sắp được trả tự do qua một cuộc trao đổi tù binh.
Trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu, 30 tháng 9, Alex nói rằng trong chuyến đi hăi hùng dài 24 giờ đó, ông và Tài bị căng thẳng tột độ, và rồi họ sẵn sàng chấp nhận cái chết, cầu nguyện sớm được chết thay v́ tiếp tục bị giam thêm nữa.
Ông nói sự tra tấn tinh thần và cảm xúc của những người bị giam cầm trong 24 giờ đó là dễ sợ nhất trong hơn ba tháng bị bắt làm tù binh.
Ông Alex đang hồi phục ,vết sưng trên đầu đă giảm. Tuy được về quê nhà, ông mong các bạn tù khác cũng được trả tự do.
Alex nói ông và Tài được cơ hội sống lần thứ nh́ và muốn sống tốt để “cống hiến cho thế giới” với phần đời c̣n lại.