Ý nghĩa tên bão Trà Mi và 9 cơn bão khác do Việt Nam đặt tên

[june04]

Bão Trà Mi đang hoạt động ở vùng biển Philippines do Việt Nam đặt tên. Trà Mi chỉ một loài hoa thuộc họ hoa hồng và tên gọi khác là hoa Sơn Trà, hoa có tên khoa học là Camellia Japonica, thuộc chi chè, có nguồn gốc từ vùng Đông Á.

Vì sao các cơn bão trên thế giới được đặt tên?
Theo Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ TN-MT), bão có nhiều cách gọi khác nhau tùy thuộc vào khu vực phát sinh bão.

Các cơn bão hình thành trên Đại Tây Dương gọi là "Hurricanes". Trong khi bão hình thành trên Thái Bình Dương gọi là "Typhoon"; bão hình thành trên Ấn Độ Dương gọi là "Tropical Cyclones".

Các cơn bão có thể tồn tại trên biển trung bình từ 7 - 8 ngày hoặc lâu hơn. Trên cùng một khu vực, cùng một thời gian có thể có từ 2 - 3 cơn bão tồn tại, thậm chí có thể nhiều hơn. Vì vậy, việc đặt tên cho các cơn bão để tránh nhầm lẫn trong việc đưa ra các thông tin về từng cơn bão.

Trong thời gian xảy ra chiến tranh Thế giới thứ 2, các nhà khí tượng Lục quân và Hải quân Mỹ đã dùng tên của phụ nữ để đặt tên cho các cơn bão.

Trong khi, các cơn bão ở đông bắc Thái Bình Dương được đặt theo tên phụ nữ từ năm 1959 - 1960, đến năm 1978 sử dụng cả tên nữ giới và nam giới. Ở vùng bắc Ấn Độ Dương, các cơn bão nhiệt đới không được đặt tên. Ở tây nam Ấn Độ Dương, bão bắt đầu được đặt tên từ năm 1960. Ở châu Úc và nam Thái Bình Dương, bão bắt đầu được đặt tên (theo tên phụ nữ) từ năm 1964, đến năm 1973 thì sử dụng cả tên nam giới.

Tổng cục Khí tượng thủy văn cho biết, các cơn bão trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương (bao gồm cả Biển Đông của Việt Nam) được đặt tên theo tên phụ nữ chính thức bắt đầu từ năm 1945, đến năm 1979 thì bắt đầu sử dụng cả tên của nam giới.

Từ ngày 1.1.2000, các cơn bão ở tây bắc Thái Bình Dương được đặt tên theo danh sách các tên mới rất khác nhau. Các tên mới được bổ sung gồm các tên do 14 nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương là thành viên Ủy ban Bão của Tổ chức Khí tượng thế giới đề xuất.

Trong đó, mỗi thành viên cung cấp 10 tên, tạo thành danh sách 140 tên bão. Từ đây, rất ít tên bão là tên riêng của người mà phần lớn là tên các loài hoa, các loài chim, các loài cây cỏ, các động vật và thậm chí là tên các món ăn.

Cạnh đó, danh sách tên bão không được sắp xếp theo thứ tự các chữ cái mà sắp xếp theo thứ tự chữ cái của tên các nước đề xuất tên. Đặc biệt, sau một vài năm tổng kết, với các cơn bão gây ra thiệt hại nặng nề cho các nước đóng góp tên thì tên các cơn bão đó sẽ được đưa ra khỏi danh sách tên bão và được thay thế bằng một tên mới. Do vậy danh sách các tên bão trên là không cố định và luôn có sự bổ sung.

Bão Trà Mi có ý nghĩa gì? 10 cơn bão được Việt Nam đặt tên như thế nào?
Tổng cục Khí tượng thủy văn thông tin thêm, Việt Nam đã đề cử danh sách 10 tên cơn bão với Ủy ban Bão quốc tế từ năm 2000 gồm: SonTinh (Sơn Tinh), Lekima (Lekima), BaVi (Ba Vì), Conson (Côn Sơn), Sonca (Sơn Ca), Trami (Trà Mi), Halong (Hạ Long), Vamco (Vàm cỏ), Songda (Sông Đà), Saola (Sao La).

Năm 2021 Việt Nam có đề nghị đổi tên cơn bão khi bão gây thiệt hại hoặc do các nước yêu cầu đổi. Vì vậy, đã có các thay đổi như sau: bão Saomai (tên cũ) được đổi tên thành SonTinh (Sơn Tinh tên được đổi vào năm 2008); Lekima (tên cũ) được đổi tên thành CoMay (Cỏ May tên được đổi vào năm 2021); Vamco (tên cũ) được đổi tên thành BangLang (Bằng Lăng tên được đổi vào năm 2022); Conson (tên cũ) được đổi tên thành LucBinh (tên được đổi vào năm 2024); Saola (tên được Philippines đề nghị đổi).

Vì vậy, tính đến thời điểm hiện tại, 10 tên cơn bão được Việt Nam đề xuất đặt tên trên hệ thống Ủy ban Bão và Tổ chức Khí tượng thế giới gồm: SonTinh (Sơn Tinh), CoMay (Cỏ May), Bavi (Ba Vì), LucBinh (Lục Bình), Sonca (Sơn Ca), Trami (Trà Mi), Halong (Hạ Long), BangLang (Bằng Lăng), Songda (Sông Đà), Saola (Sao La).

Hiện nay, trên vùng biển Philippines đang xuất hiện bão Trà Mi. Cơn bão này được dự báo sẽ đổ bộ vào đảo Luzon và đi vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 6 năm 2024. Đây là cơn bão do Việt Nam đặt tên.

Ý nghĩa của tên Trà Mi chỉ một loài hoa thuộc họ hoa hồng. Hoa Trà Mi còn có tên gọi khác là hoa Sơn Trà, hoa có tên khoa học là Camellia Japonica, thuộc chi chè. Hoa có nguồn gốc từ vùng Đông Á.

Ngoài tên quốc tế do Ủy ban Bão thống nhất từ đề xuất của các quốc gia, nhiều nước có hệ thống tên riêng như Philippines có hệ thống tên bão riêng, cơn bão Trà My được Philippines đặt tên là Kristine.

Trong khi đó, Việt Nam cũng đặt tên bão theo hệ thống riêng bằng các con số theo dãy số tự nhiên.

Dự báo, thêm về cơn bão, ông Vũ Anh Tuấn, Phó trưởng phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, nhận định bão Trà Mi có xu hướng di chuyển lệch về phía tây bắc. Dự kiến khoảng ngày 24.10, bão sẽ vào Biển Đông và trở thành cơn bão số 6 trong năm 2024.

"Sau khi đi vào Biển Đông, bão có khả năng đổi hướng di chuyển theo hướng tây, cường độ mạnh thêm, khả năng khi vượt qua quần đảo Hoàng Sa thì đạt đến cấp 12, giật cấp 15 rồi hướng vào các tỉnh Trung bộ", ông Tuấn nói.